Cari süreçler istikrarı, eylülde 2.97 milyar dolar açık verdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) ödemeler istikrarında turizm kaynaklı revizyonun tesirlerini yansıtacak biçimde revizyona gideceği düşünülürken, cari süreçler hesabının 2.6 milyar dolar açık vereceği bekleniyordu. TCMB, kelam konusu revizyonları da duyurdu.
TCMB datalarına nazaran, bir evvelki yılın eylül ayında 2 milyar 719 milyon dolar fazla veren cari süreçler hesabı, bu ayda 2 milyar 966 milyon dolar açık verdi. Bunun sonucunda 12 aylık cari süreçler açığı 39 milyar 164 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu gelişmede, ödemeler istikrarı tarifli dış ticaret açığının bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran 6 milyar 971 milyon dolar artarak 8 milyar 97 milyon dolara yükselmesi tesirli oldu.
Hizmetler istikrarı kaynaklı girişler, bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran 1 milyar 324 milyon dolar artarak 6 milyar 83 milyon dolara yükseldi. Bu kalem altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, 743 milyon dolar artarak 4 milyar 558 milyon dolar olarak kaydedildi. Birincil gelir istikrarı kaynaklı çıkışlar, 12 milyon dolar azalarak 947 milyon dolara geriledi. Bir evvelki yılın eylül ayında 45 milyon dolar net giriş kaydeden ikincil gelir istikrarı kalemi, bu ayda 5 milyon dolar net çıkış kaydetti.
2.6 milyar dolar kaynağı meçhul para girişi
Eylülde kaynağı belgisiz para girişi cari açığı finanse etmeye devam etti. Net kusur noksan kalemi 2 milyar 613 milyon dolar oldu. Ocak-eylül devrinde cari açık 37 milyar 977 milyon dolar olurken, bunun 24 milyar 939 milyon doları kaynağı belgisiz para girişiyle finanse edilmiş oldu.
3,4 milyar dolarlık portföy çıktı
Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler 488 milyon dolar olarak kaydedildi. Portföy yatırımları 3 milyar 373 milyon dolar meblağında net çıkış kaydetti. Alt kalemler prestijiyle incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin pay senedi piyasasında 522 milyon dolar ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 115 milyon dolar net satış yaptığı görüldü.
Yurt dışındaki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak, genel hükümet ve bankalar sırasıyla 2 milyar 500 milyon dolar ve 1 milyar 132 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi.
Diğer yatırımlar altında, yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 2 milyar 111 milyon dolar net artış kaydetti.
Yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatları, yabancı para cinsinden 380 milyon dolar ve Türk lirası cinsinden 349 milyon dolar net artış olmak üzere toplam 729 milyon dolar net artış kaydetti.
Yurt dışından sağlanan kredilerle ilgili olarak, genel hükümet ve bankalar sırasıyla 107 milyon dolar ve 250 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirmişken, öbür dallar 336 milyon dolar net kullanım gerçekleştirdi. Resmi rezervlerde bu ay 1 milyar 656 milyon dolar net azalış gözlendi.
26,8 milyar dolarlık revizyon
Öte yandan, TCMB ödemeler istikrarı içerisindeki Hizmetler Dengesi/Seyahat/Gelir kalemi ile Birincil Gelir Dengesi/Ücret Ödemeleri/Gider kalemlerindeki toplam iki revizyon yaptığını açıkladı. Açıklamada, “İki revizyon sonucunda cari süreçler hesabı revize edilen devirde toplam 26.8 milyar doları artı taraflı güncellenmiştir” dendi.
Revizyon sonrasında seyahat gelirleri 2012–2022 Ağustos devri için toplam “22,4 milyar dolar üst yönlü” revize edildi. Öteki revizyonda ise birincil gelir istikrarı fiyat ödemeleri masraf kalemi, 2017-2022 Ocak-Ağustos ortasında “4,4 milyar dolar aşağı yönlü” güncellendi.
TCMB revizyon için, “Yeni data kaynakları sisteme entegre edilmiş, metodolojik iyileştirmeler gerçekleştirilmiş ve 2012 yılına kadar geriye dönük olarak turizm istatistikleri güncellenmiştir” dedi.
TÜİK revizyonu sonrası ekonomistler son 10 yıl için 20 milyar doların üzerinde bir tesir yaratabilecek revizyonun bugün açıklanacağını hesaplıyorlardı.
