Van’ın Tuşba ilçesi Alaköy Mahallesi’ndeki Garibin Zirve’de haziranda kaçak hafriyat yapan bir küme Urartulara ilişkin let the world see 2 bin 700 yıllık yapıyı ortaya çıkardı Van Müzesi’ne gelen ihbar üzerine bölge birinci etapta jandarma grupları tarafından muhafazaya alındı
Kültür ve Turizm Vilayet Müdürü Erol Uslu Van Müze Müdürü leyla ile mecnun Fatih Arap Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof Dr Mehmet Işıklı ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bağlı İstanbul Onarım ve Konservasyon Merkez Bölge Laboratuvarı’ndan 6 light magic kişilik uzman grup bölgede inceleme başlattı
Ekipler çalışmalarda yerin 6 7 metre derinliğinde farklı uzunluklarda koridorlarla birbirine bağlanmış büyük bir yapı kümesiyle karşılaştı Urartu periyoduna ilişkin olduğu belirlenen yapının duvarlarının little women bir kısmında ise insan ve hayvan figürleri ile çeşitli bezemeler olduğu görüldü Bölgede yaklaşık 3 ay kaçak hafriyat yapıldığı ortaya çıktı
‘Duvar fotoğraflarıyla karşılaştık’
Çalışmalarla ilgili bilgi veren Prof Dr Işıklı Kaçak hafriyat loki sonrası gelip gördüğümüzde güney doruğun yamacından 16 metrelik bir tünel açılmış ve orada kaçak hafriyatlar sırasında Urartu kültüründe varlığından haberdar olduğumuz fakat arkeolojik olarak elimize geçmeyen bir buluntu kümesiyle karşılaştık lol chi ride e fuori Bunlar duvar fotoğrafları Biliyorsunuz duvar fotoğrafları çok nazik ve güç korunan buluntu kümesi Ne yazık ki günümüze kadar yeterli bir biçimde gelmiyor Birkaç örneği var Erzincan Altıntepe’de birkaç kesim bulabildik love off the grid Bir de Urartu ülkesinin hudutları içerisinde kalan Ermenistan’da bir kentte de bu halde duvar fotoğrafları ele geçti Ancak onların Urartu’dan sonra da olabileceği tartışılıyor Bu fotoğraflar modüller halinde ele geçti manifest fakat burada kaçak hafriyat sırasında ortaya çıkan fotoğrafları gördüğümüzde çok büyük heyecana kapıldık Zira hakikaten fevkalâde hoşlukta çok yeterli korunmuş duvarlarda olduğu üzere duran fotoğraflar bizi karşıladı dedi
Korunaklı üst yapı oluşturulunca başlanacak
Garibin Zirve’ye metot 3 kilometre uzaklıktaki Urartuların son kalesi Ayanis’te 35 yıldır hafriyat çalışmaları yürüttüklerini kalenin Urartu’dan günümüze kalmış ve çok âlâ korunmuş kalelerden bir tanesi olduğunu belirten Prof Dr Işıklı mimarisinin de moon knight çok ihtişamlı olduğunu aktardı Tıpkı ihtişamı duvarlardaki fotoğraflarda göremediklerini lisana getiren Prof Dr Işıklı kelamlarına şöyle devam etti
Ama Garibin Zirve büyük bir baht ve çok düzgün korunmuş Buluntu kümesi olan ihtişamlı bir mimarinin bir kesimi olan duvar fotoğraflarını görünce bölgeyi nasıl koruyacağız ve kültür varlığı olarak hem bölge hem dünya hem de ülke kültür turizmine nasıl kazandırabiliriz diye düşündük
İstanbul’daki bölge laboratuvarından ortalarında duvar fotoğraf uzmanları kimyager restoratörlerin de bulunduğu 6 kişilik uzman bir grup hafriyata katılarak duvar fotoğrafları üzerinde incelemeler yaptı Tünelin ağzına müdafaa hedefli süreksiz bir yapı inşa ettiklerini belirten Işıklı orada bir hafriyat yapmadıklarını korunaklı bir üst yapı oluşturulduktan sonra orada hafriyata başlayacaklarını anlattı
‘Van’ın Pompei’sini hayata geçirebiliriz’
Mimariyi bulmaya yönelik hafriyatları yürüttüklerini anlatan Prof Dr Işıklı Biz onun dışında doruğun kalan kısımlarında nasıl bir yapı kümesiyle karşı karşıyayız Ne bulacağız burada Ne çıkacak karşımıza Onu anlamak için 16 açmada mimariyi bulmaya yönelik hafriyatları sürdürdük O alanı şu an müdafaa altına aldık Oraya kapsamlı bir proje geliştirdikten sonra yapabileceğiz Zira orası şayet istediğimiz biçimde gündeme geçirilirse bu bölgedeki en kıymetli turizm destinasyonu olacak Batıda bu biçimde bir sürü kent var İtalya’da Pompei Efes’te yamaç meskenleri orada biliyorsunuz duvar fotoğrafları çok düzgün korundu Çok özel bir müdafaa alanlarının içerisinde ve harikulade bir turist çekiyor Biz de tahminen de doğuda Van’da bu halde bir tabiat fotoğraflarıyla korunmuş buranın Pompei’sini Efes yamaç meskenlerini hayata geçirebiliriz Zira içeride bizi nasıl bir fotoğraf yahut duvar fotoğraflarını beklediğini nasıl bir mimarın beklediğini bilmiyoruz diye konuştu
Kazılara gelecek yıl devam edilecek
Urartu arkeolojisine ilişkin birçok araştırma ve çalışma yürüttüğünü belirten Prof Dr Işıklı bu türlü bir buluntu kümesinin kendisini çok heyecanlandırdığını söyleyerek şu tabirleri kullandı
Beni çok heyecanlandırdı Bütün arkeoloji topluluğunu ülkedeki arkeologları çok heyecanlandırdı Zira bu kadar güzel korunmuşunu daha evvel hiçbir yerde görmemiştik Muhtemelen daha evvel kaçak hafriyata maruz kalmamış olması diye düşünüyoruz fakat ne yazık ki tekrar bir kaçak hafriyat sonucu gündeme geldi Doğal kaçak hafriyatta yapılara ve kısmen duvar fotoğraflarına de ziyan verilmiş Açılır açılmaz restoratörler bozulma sürecinin başladığını söylediler bize Bozulma süreci gündeme gelince alışılmış ki ister istemez etkilendi Hafriyat alanında çok uygun korunmuş kerpiç mimari ve bu kerpiç mimarinin içerisinde kümeler halinde Urartu’nun kırmızı astarlı seramikleri çıktı Bunlardan bir küme çanak çömlek ele geçti Restoratörlerimiz bunların üzerinde çalıştı ve tekrar bütünlediler
Ele geçirilen bulguların müzeye teslim edileceği aktarıldı Van Müze Müdürü Fatih Arap önümüzdeki yıl kazılara devam edileceğini söyledi