Van’da son yıllarda azalan yağış ve artan buharlaşma ile birlikte yaşanan kuraklıktan en fazla Van Gölü Havzasındaki su kaynakları etkileniyor. Çekilmenin sürdüğü Van Gölü’nün su düzeyinde, yüzeyden 2 metrelik düşüş yaşandı. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Eserleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, “1995-96 yıllarında Van Gölü yüzey berbatın 1650 metrelerde olduğunu görüyoruz. Yani Van Gölü yüzeyden itibaren 2 metrelik düşüş yaşamış. Bu da 3 bin 712 kilometrekarelik bir göl için 61 milyon metreküpten daha fazla bir suyun buharlaşma ile kaybolduğunu gösteriyor” dedi.
Küresel iklim değişikliği ve buna bağlı olarak yaşanan kuraklığın tesirleri bölgede devam ediyor. Azalan yağışlar ve artan buharlaşma ile birlikte birçok su kaynağının kuruduğu Van Gölü Havzası’nda bilhassa son yıllarda gölde yaşanan çekilme dikkat çekiyor. Van Gölü’nün birçok noktasında daha evvel su altında olan yerler, artık karaya çıkmış durumda. Bu bölgelerde artık tarım yapılırken, balıkçılıkla uğraşanlar ise suların çekilmesiyle birlikte teknelerini barınaklara yanaştıramaz hale geldi. Dünyanın en büyük sodalı gölü, Türkiye’nin ise en büyük gölü olma özelliğini taşıyan 3 bin 712 kilometrekarelik alana sahip Van Gölü’nün yüzey makus 1648 metreye düştü.
61 milyon metreküp su buhar oldu
Van YYÜ Su Eserleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, son yıllarda Türkiye’nin öteki göllerinde olduğu üzere Van Gölü’nde de süratli bir çekilme süreci yaşandığını söyledi. Dr. Akkuş, “Van Gölü kot olarak son yılların en düşük düzeyinde. 1995 yılında Van Gölü’nün yüzey berbat 1650 metre, 2022 yılındaki en son datalara nazaran 1648 metre. Yani yüzeyden 2 metrelik bir su düşüşü kelam konusu. Bunu 3 bin 712 kilometrekarelik alan için düşündüğümüz vakit çok devasa bir su kaybı olduğunu görüyoruz. Yani bu da Van Gölü’nde 61 milyon metreküpten daha fazla bir suyun buharlaşma ile kaybolduğunu gösteriyor” dedi.
Balıkçı barınakları olumsuz etkileniyor
Göldeki çekilmenin birçok olumsuzluğu beraberinde getirdiğini anlatan Akkuş, “Van Gölü kenarındaki balıkçı limanları bu durumdan olumsuz etkileniyor. Şayet bu çekilme bu türlü devam ederse önümüzdeki yıllarda Van Gölü kenarındaki balıkçı barınaklarının birçoğu fonksiyonsuz hale gelecek. Van Gölü özel bir ekosistem. Kapalı bir ekosistem olması gölü çok kırılgan bir hale getiriyor. Yani dışardan hiçbir su girdisi yok. Bütün su bütçesi gölün kendi içerisinde. Bu sebepten ötürü Van Gölü çok kırılgan bir yapıya sahip” diye konuştu.
Kuzey kesitleri daha fazla etkileniyor
Van Gölü’nün kuzey bölümlerinin derinlik olarak daha az bedellere sahip olduğunu ve çekilmenin en bariz tesirlerinin Erciş ve Van taraflarında ortaya çıktığını da belirten Akkuş, “Göldeki 15- 20 santimetrelik bir düşüş bile kilometrelerce karelik alanın karaya çıkmasına sebebiyet veriyor. Şu anda dikildiğimiz nokta Karasu Çayı’nın Van Gölü’ne döküldüğü Çitören Mahallesi’nin olduğu yer. Şu anda bulunduğumuz noktada göl, 1996 yıllarında yaklaşık 2 kilometre ilerdeydi. Fakat 2022 yılına geldiğimiz vakit göle ulaşmak için en az 1-2 kilometre yürümeniz lazım” tabirlerini kullandı.
Ocak ve şubat yağışları hayati değere sahip
Buharlaşmanın fazla olduğu yıllarda gölün biraz daha geriye çekildiğini anlatan Akkuş, göldeki çekilmenin yavaşladığını lakin durmadığını söyledi. Önümüzdeki kış ocak ve şubat aylarının hayati ehemmiyete sahip olduğunu belirten Akkuş, “Umuyoruz ki kış aylarında yani 2023’ün ocak ve şubat aylarında havza bol kar yağışı alır. Ve Van Gölü tekrardan yükselmeye başlar” dedi.
