RTÜK, Gençlerin Medya Kullanımı ve Dijital Okuryazarlık Araştırması yapıldı. Araştırma, dijitalleşmeyle medya araçlarında yaşanan dönüşüm ile toplumsal medyanın ve dijital platformların klâsik medya ve yazılı basının yanında kendine yer bulmasının, izleme ve dinleme eğilimlerindeki kıymetli değişim üzerine gerçekleştirildi.
RTÜK Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığınca yapılan araştırmada, 15-21 yaş kümesindeki gençlerin medya araçlarını kullanması, dijital okuryazarlık ve ekran bağımlılığı seviyeleri mevzuları ele alındı.
Gençlerin televizyon izleme, internet kullanma, toplumsal medya ve dijital oyunlarda vakit geçirme durumları, kullandıkları aygıtlar, çevrim içi aktiviteleri, dijital maharetleri ve tükettikleri içerikler tespit edildi.
Ayrıca ekran bağımlılığı ve dijital okuryazarlık seviyelerini ölçmeyi hedeflenen araştırmayla medya kullanım alışkanlıkları ile dijital okuryazarlık düzeyinin gençler ortasında farklılaştığı ve benzeştiği noktalar demografik değişkenler temelinde ortaya kondu.
26 vilayet ve bu vilayetlere bağlı ilçe ve köylerde yaşayan 15-21 yaş kümesindeki 6 bin 626 şahısla görüşülerek yapılan araştırmada, iştirakçilerin yüzde 35,6’sının az, yüzde 35’inin orta ve yüzde 29,4’ünün yüksek dijital okuryazarlık düzeyinde olduğu tespit edildi.
Erkeklerin dijital okuryazarlık düzeyi yüzde 30,5, bayanların yüzde 28, 19-21 yaş kümesindekilerin yüzde 31,6, 15-18 yaş kümesindekilerin ise yüzde 26,2 olarak belirlendi.
Araştırmaya katılanların yüzde 37,1’inin yüksek, yüzde 26,9’unun orta, yüzde 36’sının ise az seviyede ekran bağımlılığı olduğu saptandı.
Erkeklerde ekran bağımlılığı düzeyi yüksek olanların oranı yüzde 37,7 iken bayanlarda yüzde 36,5, 19-21 yaş kümesinde yüzde 37,7 ve 15-18 yaş kümesinde ise yüzde 36,3 olarak gerçekleşti.
Araştırma, alt sosyoekonomik kümelere mensup ailelerin çocuklarının dijital bağımlılığının daha yüksek olduğunu ortaya koyarken, bu kümelerde dijital okuryazarlık seviyesi düşük olanların oranı daha yüksek çıktı.
Televizyon izleme müddeti gençlerde düşük
Dünya genelinde 2 saat 54 dakika olan televizyon izleme müddeti, Türkiye genelinde 4 saat 33 dakika iken bu müddet gençlerde 1 saat 42 dakika olarak belirlendi.
Araştırmaya katılan 15-21 yaş kümesindeki gençlerin yüzde 76,3’ü televizyon izlediğini, yüzde 23,7’si izlemediğini belirtti.
2018’de 2 saat 51 dakika olan gençlerin TV izleme müddetinin, 2021’de 1 saat 42 dakikaya gerilediğini ortaya koyan araştırmaya nazaran, bunda ekran çeşitlenmesi ve alternatif yayınlar tesirli oldu.
Televizyon yayınlarının yüzde 88,1 oranla televizyondan izlendiği, televizyonun bu manada değerini hala koruduğu belirlenen araştırmada radyoya ait de şu tespitlerde bulunuldu:
“15-21 yaş ortası gençlerin yüzde 33,8’inin radyo dinlediği, yüzde 66,2’sinin ise dinlemediği tespit edilmiştir. Radyo yayınları en fazla yüzde 73,5 oranıyla cep telefonundan, yüzde 48,5 ile araç radyosundan, yüzde 21,7 ile televizyondan, yüzde 11,8 ile bilgisayar/tabletten ve yüzde 6,8 oranıyla klasik radyodan takip edilmektedir. Radyo yayınlarını klasik radyo aygıtlarından takip etme oranının epey düşük kaldığı görülmektedir.”
Günde 4 saat 37 dakika internet
Araştırmanın, internet kullanımına dair bilgileri ise 15-21 yaş kümesindeki gençlerin yüzde 92,3’ünün internet kullandığını ortaya koydu.
Dünya genelinde 6 saat 54 dakika olan internet kullanımı ortalamasının Türkiye genelinde 7 saat 57 dakika olduğunu belirleyen araştırmaya nazaran, gençler günlük 4 saat 37 dakika internet kullanıyor.
Dijital yayın platformlarını izlemede önemli artış
Araştırmaya katılan ve internet kullandığını belirten bireylerin dijital yayın platformlarını izleyip izlemedikleri de incelenen araştırmada, iştirakçilerin yüzde 40,9’unun dijital yayın platformlarını izlediği, yüzde 59,1’inin ise izlemediği tespit edildi.
RTÜK tarafından 2018’de yapılan Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması’nda ise dijital yayın platformu kullananların oranı yüzde 5,77 olarak belirlenmişti. İki araştırma ortada önemli bir değişimin olduğunu ortaya koydu.
Araştırmaya katılanların yüzde 94,6’sı toplumsal medya hesabına sahip
Araştırmaya katılan gençlerin yüzde 94,6’sı toplumsal medya hesabına sahipken, yüzde 37’sinin toplumsal medya profili herkese açık, yüzde 63’ünün ise herkese açık değil.
Herkese açık olan datalar ortasında isim, fotoğraf ve soyadı birinci sıralarda yer alırken, kimi kullanıcıların okul, yaş, telefon ve adres bilgisini de paylaştığı belirlendi.
Araştırmaya nazaran gençler internette en çok mesajlaşmayı tercih ediyor. Bunun yanında gençlerin yüzde 94,8’i toplumsal medya içeriklerini, yüzde 94,7’si müzik içeriklerini, yüzde 91,9’u film/dizi üzere içerikleri, yüzde 91,8’i görüntü içeriklerini ve yüzde 76’sı dijital oyun içeriklerini tüketiyor.
Cep telefonu birinci sırada
Gençler dijital yayın platformu içeriklerine, internette yer alan içeriklere ve radyo içeriklerine en fazla cep telefonundan ulaşıyor.
Gençlerin içerik üretimlerinin de incelendiği araştırmada şu bulgulara ulaşıldı:
“Gençlerin en çok fotoğraf paylaştığı (yüzde 80,8) ve bir web sitesine yorum yazdığı/post eklediği (yüzde 60,9) görülmüştür. Gençlerin yüzde 53,7’si görüntü içeriği üretiyorken yüzde 42,2’si blog müellifliği yapmaktadır. Erkeklerin bayanlardan daha fazla, 19-21 yaş kümesinin 15-18 yaş kümesinden daha çok içerik ürettiği tespit edilmiştir.”
Araştırmada, gençlerin habere ulaşmak hedefiyle yüzde 71 oranında toplumsal medyayı, yüzde 70 oranında televizyonu, yüzde 46 oranında internet haber sitelerini, yüzde 18 oranında yazılı basını ve yüzde 10 oranında radyoyu kullandığı tespit edildi.
