Japonya’daki gelişmeler oldukça enteresan, son derece de kaygı verici. İkinci Dünya Savaşı’nda yenildiği güçlerin de baskısıyla hazırlanmış olan (değiştirmeyi planladığı) barışçıl bir anayasaya sahip Japonya, bölgesinde en süratli silahlanan ülke durumuna geldi. Yeterli bir gelişme değil bu.
Uzun bir müddettir savunma harcamalarını GSYİH’nin yüzde 1’i civarında tutan ülkenin 2022 yılı savunma bütçesi yaklaşık 47 milyar civarındaydı. Bu oran onu askeri harcamalar bakımından dünyanın en yüksek dokuzuncu ülkesi yapıyordu.
Yakın bir tarihte anayasasını değiştirip, “barışçıl” olmaktan çıkarma niyetini aşikâr eden Japonya’nın silahlanmaya çok para ayırması, Eski ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin kışkırtıcı Tayvan ziyareti nedeniyle Çin’in Tayvan Boğazı’nda gerçekleştirdiği askeri tatbikatların akabinde geldiği için dikkat cazibeli. Ülkenin zati Çin’le adalar sorunu var, o adalardaki Çin gemilerinin varlığı, Kuzey Kore’nin füze denemeleri, nihayet Rusya -Ukrayna savaşıyla değişen global jeopolitik görüntü Japonya’nın çok silah harcamasının öbür nedenleri ortasında. Ağustos ayı başında, Çin’in tatbikatlar sırasında fırlattığı beş balistik füzenin Japonya’nın münhasır ekonomik bölgelerine düştüğünü de anımsatalım. İki ülke ortasında önemli gerginliğe yol açmıştı bu.
Güç istikrarı NATO yararına
Ülkenin savunma bütçesini beş yıl içinde iki katına çıkararak GSYH’nin yüzde 2’sine yükseltecek olan Japonya, savunma harcamalarını NATO’nun standartlarına uygun hale getirdi. NATO üyesi olmamakla birlikte bölgedeki güç istikrarını NATO faydasına değiştireceği manasına geliyor bu.
Savunmaya yönelik bu harcamalar Japonya’nın ABD ile bağlantılarını de geliştirecek. Tokyo, Washington’un giderek daha değerli bir güvenlik müttefiki haline geldi. Bu ABD ordusu ile daha derin işbirliği, uyum demek bir manada.
Askeri harcamalardaki bu artış, Japonya’nın savunma sanayine milyarlarca dolar yatırım yapmasını, silah üretim kapasitesini geliştirmesini, teknolojik alt yapıyı büyütmesini de beraberinde getirecek. Bu bölge ülkeleri için de potansiyel tehdit demek. Japonya şu anda 1,000 km’den fazla menzile sahip seyir füzeleri geliştirmeyi planlıyor. Bu sayede karadan, gemilerden, savaş uçaklarından menzil içindeki rakip ülkelerdeki maksatları vurabilecek.
Ülke içinde itirazlar
Bu gelişme ülke içinde de itirazlarla karşılanıyor natürel. Japon Anayasası’nın 9’uncu Hususu, Japon halkının savaşı reddetmesini, milletlerarası uyuşmazlıkları çözme aracı olarak güç kullanma tehdidinden de kullanımından da vazgeçmesini öngörmekte. Japonya’da sistemli bir ordu yok. Onun yerine Japonya Öz Savunma Kuvvetleri var. Anayasa bu kuvvetlerin korumasını garanti etmekte, kıtalararası balistik füzeler ile nükleer silahları yasaklamakta. Anayasayı hatırlatarak silahlanmaya karşı çıkan geniş bir kitle mevcut ülkede.
Japonya Savunma Bakanlığı, yüzde 2’lik amaca ulaşmak için önümüzdeki beş yıl içinde yaklaşık 48 trilyon yen tahsis edilmesi gerektiğini açıkladı. Münasebetiyle vergiler arttırılacak, kamusal alanlarda kesintilere gidilecek. Bu Japon halkında huzursuzluk yaratabilecek bir durum.
Yani Japonya, bölgesinde önemli bir silahlı güç haline gelerek, güvenlik açısından sorun yaratma potansiyeline sahip. Kuzey Kore’nin yıllardır Japonya dahil bölgedeki ülkelerin silahlandıklarını söyleyerek füze denemeleri yapması ya da tatbikatları arttırması haklılık taşıyor.
