Görevi, 28 Temmuz 2021’de Francisco Sagasti‘den devralan Pedro Castillo, kendisini devirmekle suçladığı Kongre tarafından “görevi berbata kullanmak” suçlamasıyla misyonundan alındı. Hükümette kaldığı 16 ayda 6 farklı cezai soruşturma geçiren Castillo için Kongre’de 2 kere yolsuzluk suçlamasıyla vazifeden azil oylaması yapıldı. Aralık 2021 ve Mart 2022’de Kongre’de yapılan oylamalarda, vazifeden alınması talebi reddedilen Castillo, üçüncü kere Genel Kurul’da kendisi aleyhinde azil tartışması yapılırken Kongre’yi feshetti.
Krizin patlak vermesinden sonra Dışişleri Bakanı, İktisat ve Maliye Bakanı, Adalet ve İnsan Hakları Bakanı, Çalışma Bakanı, Eğitim Bakanı, İrtibat ve Ulaştırma Bakanı karara reaksiyon göstererek istifa etti. Castillo’nun fesih kararını tanımayan Kongre ise kısa müddette karşı atılım yaparak, Castillo’yu 101 “lehte” oyla vazifesinden resmen azletti.
Savcılık azil kararının çabucak akabinde harekete geçip Castillo’nun “Anayasal sistemi ihlal ettiğini” belirterek gözaltına alınması talimatını verdi. Cumhurbaşkanlığından düşürülen Castillo, siyasi sığınma talebinde bulunduğu Meksika Büyükelçiliğine yanlışsız hareket ettiği sırada polislerce durdurularak gözaltına alındı.
Cezaevine gönderilen Castillo, birinci duruşmada kendisine yönelik yapılan suçlamaları kabul etmedi.
4 başbakan ile 80’den fazla bakan değişti
Kabinesinde bir türlü istikrarı sağlayamayan Castillo, 4 başbakan ve 80’den fazla bakanla çalıştı. Seçim sürecindeki vaatlerini yerine getiremeyen Castillo’ya hakkındaki yolsuzluk tezleri sebebiyle karşı çıkanların oranı yüzde 66’ya yükseldi.
Toplumsal huzursuzluk ve kutuplaşmanın tepe yaptığı ülkede, halk, siyasi krizin derinleşerek ekonomik boyuta evrilmesinden korkarak marketlere akın etti.
Kültürel ve sportif faaliyetlerin ertelendiği Peru’da, büyük perakendeciler ve stokçular, fiyatların süratle artabileceği dehşetiyle satışları durdurdu.
Dina Boluarte, süreksiz olarak cumhurbaşkanı oldu
Ülkede bu olaylar yaşanırken, Anayasa’ya nazaran, cumhurbaşkanı yardımcısı seçimler yapılana kadar vazifesi süreksiz olarak devralıyor.
Bu kapsamda, Cumhurbaşkanı Yardımcısı misyonunu yürüten Dina Boluarte, 8 Aralık’ta yemin ederek “200 yıllık Peru tarihinin birinci bayan cumhurbaşkanı” oldu.
Böylece siyasi istikrarın bir türlü sağlanamadığı ülkede, son 4 yılda 6 cumhurbaşkanı vazifeye gelmiş oldu.
Ülkede cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 2026’da yapılması planlıyor.
Yeni cumhurbaşkanını sıkıntı bir vazife bekliyor
Yeni Cumhurbaşkanı Boluarte, vazifeye başladıktan çabucak sonra muhalefete hitaben Kongre’de “siyasi ateşkes” davetinde bulunarak, “ulusal birlik hükümeti” inşa etmek için dayanak istedi.
Uzmanlar, Kongre’deki tartının muhalefette olması nedeniyle Boluarte’nin, cumhurbaşkanlığı misyonunu seçimlerin yapılacağı 2026’ya kadar sürdürme mümkünlüğünü zayıf görüyor.
Cumhurbaşkanı, Kongreyi hangi durumda feshedebilir?
El Espectador gazetesine konuşan Avukat Fernando Velezmoro, Castillo’nun Kongre’yi fesih kararının yanlış bir hareket olduğunu söyledi. Castillo’nun Anayasa’ya ters halde bu kararı aldığını savunan Velezmoro, şu sözleri kullandı: “Ülkenin başbakanı, izlediği siyasetin desteklenmesi için Kongre’den inanç oyu isteyebilir, Kongre bunu reddederse başbakanın kabinesi istifa etmek zorunda kalır. Yeni başbakan, Kongre’ye tekrar inanç oyu talebinde bulunur ve kabul edilmezse işte o vakit Cumhurbaşkanı Kongre’yi feshedebilir. Böylece yasama meclisi seçimleri düzenlenir.”
Analist ve Muharrir Gonzalo Banda ise Castillo’nun Kongre’yi fesih kararının çabukla alındığına işaret ederek, “Genel Kurul’daki tartışmanın sonuna kadar sabırlı olsaydı muhtemelen üçüncü defa vazifeden azil talebi tekrar 87 oya ulaşamayacaktı.” değerlendirmesinde bulundu.
Bölge ülkelerinin tepkileri
Meksika, Kolombiya, Arjantin, Şili, Ekvador ve Bolivya dışişleri bakanlıklarının sitelerinden yapılan açıklamada, yaşananlardan ıstırap duyulduğu belirtilerek, “tüm siyasi aktörlerin iştirakiyle hukukun ve anayasal nizamın korunması” daveti yapıldı. Brezilya ise Peru’daki siyasi krizden Castillo’yu sorumlu tutarak, yeni Cumhurbaşkanı Boluarte’yi tebrik etti.
Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) Genel Sekreteri Luis Almagro da Boluarte‘nin cumhurbaşkanlığını tanıdıklarını vurgulayarak, kendisine muvaffakiyet temennilerini iletti.
