Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati nin dün Ekonomik Dönüşüm ve Yeni Paradigmalar Tepesi’ndeki konuşması sizi dinliyorum izle toplumsal medyaya bomba üzere düştü Bugün modern para teorisi halk ekonomisi girişimci devlet anlayışı kalkınmacı merkez bankacılığı ve daha birçok yaklaşım bildiğiniz üzere son derece tanınan olan heterodoks iktisat yaklaşımlarına sıcak kafa izle birtakım örneklerdir diyen Nebati nin ekonomik gündeme asıl damgasını vuran konuşmasının devamı ise şöyleydi
Neoklasik iktisat fikrinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heterodoks yaklaşım günümüzde giderek ön plana çıkan davranışsal sketchbook izle iktisat ve nöro iktisat üzere alanların da tesiriyle daha fazla değer kazanmaktadır Türkiye nin özgül şartları kelam konusuyken ve heterodoks iktisada dair varlıklı bir literatür varken hatta ve hatta tüm skymed izle global sarsıntılara karşın ülkemiz birçok alanda olumlu gelişmeler kaydederken çeşitli çevrelerce iktisat modelimizin insafsızca ve adeta ideolojik bir saplantıya varırcasına eleştirilmesini şaşkınlıkla karşıladığımızı belirtmek isterim
Rezervler yakıldı, TL ‘en dip’i gördü
2 Aralık 2021 de Cumhurbaşkanı snowpiercer izle Tayyip Erdoğan tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı vazifesine atanan Nebati nin başta Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası TCMB rezervleri olmak üzere enflasyon ve döviz kurları net döviz rezervleri üzere en önemli so help me todd izle ekonomik göstergelerde yarattığı yıkım vatandaşlara nöro ekonomi yi değil Roma yı yakan İmparator Neron u çağrıştırdı Nebati nin vazifeye geldiği Aralık 2021 ayında enflasyon yüzde 13 58 iken bu yılın sokağın çocukları izle ağustos ayında 6 ya katlanarak yüzde 80 21 ile 27 yılın rekor düzeyine ulaştı Nebati nin TL en düşük düzeyde daha ineceği bir yer yok Rahat olun kelamlarına karşın dolar sometimes when we touch izle kuru da geçen vakit zarfında yüzde 121 6 artışla 8 3720 TL den 31 Ağustos 2021 18 5545 TL ye yükseldi TCMB’nin net döviz rezervleri Nebati misyona gelmeden evvel de special forces worlds toughest test izle azalmaya başlamasına karşın döviz kurlarındaki artışı durdurmak için arka kapı yöntemiyle yapılan satışlarla uygunca erimeye başladı Nebati vazifeye gelmeden evvelki son kasım ayında 2021 yaklaşık 125 milyar dolar olan brüt squid game izle rezervler geçen hafta 110 8 milyar dolara yaklaşık 30 milyar dolar civarında olan net döviz rezervleri ise 9 67 milyar dolara geriledi Bloomberg Türkiye ve İsveç Ekonomisti Selva Baziki döviz kurlarındaki artışı frenlemek için TCMB nin bu yıl 8 ayda arka kapı yöntemiyle sattığı döviz ölçüsünün 75 milyar dolar olduğunu sav etti CHP Sözcüsü Faik Öztrak ise on 1 haftada dolardaki artışın önünü kesmek için arka kapıdan 2 5 milyar dolar satıldığını söyledi
İstatistikler kendisini yalanlıyor
Nebati nin kelamlarının manasını ağustos ayında kuruluşunu tamamlayan Sosyalist Güç Birliği nin kurucu üyelerinden iktisatçı ve Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof Dr Hayri Kozanoğlu na da sorduk Nebati nin açıklamalarını hayat ve şahsen kendi açıkladıkları istatistiklerin yalanladığını vurgulayan Kozanoğlu şunları söyledi
‘Türkiye stagflasyona sürükleniyor’
Nebati Türkiye İktisat Modeli sayesinde süratli büyüme sağlandığından kelam ederek Joseph Alois Schumpeter in yaratıcı yıkıcılık kavramını gündeme getiriyor Öncelikle ihracatında yüksek teknolojili eserlerin hissesi yüzde 2 8 e kadar gerileyen ucuz emek gücüne dayanan bir iktisatta yenilikçilik teknolojik bir sıçrama yok demektir Bu türlü bir durumda yaratıcı yıkıcılıktan kelam etmek trajikomiktir Esasen tüm göstergeler iktisadın yavaşladığını sakinlik içinde enflasyona stagflasyon sürüklendiğini gösteriyor Orta Vadeli Plan da OVP yılın 1 yarısı yüzde 7 6 gerçekleşen büyümenin yüzde 2 5 e gerileyeceği söz ediliyor Türkiye de 2013 te kişi başına gelir 12 582 dolara yükseldiği vakit orta gelir tuzağı tartışması başlatılmış nasıl 20 bin dolara yükseleceği konuşulur olmuştu Aslında TL nin pahalı tutulması sonucu bu yapay bir sayıydı Sonra kişi başına gelir daima düşmüş 2020 de 8 600 dolara kadar gerilemişti OVP de ise fakat 2023 tekrar 10 bin dolar eşiğini aşması bekleniyor Öyleyse evvel 10 yıl evvelki sayısı bir yakalayalım sonra orta gelir tuzağı nı aşmayı konuşalım
Heterodoks görüşlerin ortodoks iktisat siyaseti yaklaşımın yani neoklasik öğretinin ve günümüzdeki tabiriyle neoliberalizmin dışındaki tüm yaklaşımları kapsadığını vurgulayan Kozanoğlu kelamlarını şöyle tamamladı
‘Bu saçmalıkların heterodoks iktisatla ilgisi yok’
Heterodoks iktisat Marksistler post Keynesyenler kurumsalcılar feminist ekolojist ortodoks iktisada onun günümüzdeki uygulaması neoliberalizme itirazı temsil eden geniş bir ailedir Anaakım piyasacı yani ortodoksların Enflasyonu düşürmek için kesinlikle faiz artışı yapmak ve fiyatları düşük tutmak gerekir bağnazlığına karşı çıkar Vergi yüklü maliye siyasetleriyle ve fiyat kontrolleriyle fiyatlar düşmeden emek kesitinin ömür standartları gerilemeden enflasyonla gayret edilebileceğini savunur Ancak TÜİK enflasyonu bile yüzde 80 i aşmışken faizleri tek hanelere indirip insanları ister istemez dövize ve mal almaya yönlendirip enflasyonu patlatma zihniyeti düpedüz saçmalıktır ve ne heterodoks iktisatla ne de saygın öbür bir akımla yakından uzaktan ilgisi yoktur
