Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) kasım ayında getirdiği toplam mevduat içinde TL mevduatın hissesini aralık ayı sonuna kadar yüzde 50’nin üzerine çıkaramayanların zarurî karşılıklarına yüzde 8 komite uygulama kararı bankaları korkuttu. Birçok banka döviz mevduatı olan müşterilerini tek tek arayıp kur muhafazalı mevduata (KKM) geçmelerini isterken, kimileri ise yüklü hesabı bulunanlardan mevduatlarını diğer bankaya taşımalarını rica ediyor. Lakin KKM dövizin 2 aydır stabil kalması yüzünden yüzde 12’ye inen faiziyle cazibesini yitirdiği için müşterilerin birden fazla bu öneriyi geri çeviriyor. TCMB, zarurî karşılık ve ihbarlı döviz mevduat hesaplarında döviz olarak tutulan meblağlar üzerinden tahsil edilmek üzere yıllık yüzde 5 oranında belirlenen ve yıl sonuna kadar dönüşüm oranlarına nazaran farklılaştırılan komite uygulamasına 30 Aralık prestijiyle son verilmesine, oranların kademeli uygulanmasına karar vermişti. Buna nazaran bankalar TL mevduat hissesi yüzde 50 altında kalırsa yüzde 8, yüzde 50-60 ortasında ise yüzde 3, yüzde 60 üzerinde ise sıfır komite ödeyecek.
‘TL mevduat faizi haftaya yüzde 30’un üzerine çıkar’
Başkent Üniversitesi Milletlerarası Finans ve Bankacılık Kısım Lideri Prof. Dr. Şenol Babuşcu, bankaların kuralı yerine getirmeleri için çok az vakitlerinin kaldığını belirterek, “Ben pazartesi günü bankaların şu anda yüzde 26-27’lerde seyreden yıllık TL mevduat faizini yüzde 30’un üzerine taşıyacaklarını varsayım ediyorum. Yoksa maksatlarını tutturmaları çok zor” dedi. Kasım ayında açıklanan karar sonrası TL mevduatın oranının yüzde 47’den yüzde 50.5’e çıktığına dikkat çeken Babuşcu, “Artık durum hatır gönül sorununa dönüştü. 100 bin doları olan müşterileri arayıp ‘En azından 10 bin dolarını bozdur’ pazarlığı yapan bankalar var” diye konuştu.
Bankacılık uzmanı ve ekonomist Erol Taşdelen de, bankaların ayrıyeten TL mevduat hissesinin toplam içindeki hissesine nazaran tahvil karşılığı ayırma yükümlülükleri de bulunduğunu hatırlatarak, “Hem komite cezası ödeyeceksin hem de düşük faizli tahvil alacaksın. Doğal bankalar piyasayı en âlâ takip eden üniteler olduğu için 2 gün sonra tahvil faiz oranları arttığında aldıkları tahvillerden ne kadar ziyan edeceklerini hesaplamakta zorlanıyorlar” dedi.
’50 milyar TL ek kurul gelecek’
Bu düzenleme ile bankaların bugünkü şartlarda TCMB nezdinde 50 milyar TL civarında ek komite cezası ile karşı karşıya kaldıklarını vurgulayan Taşdelen, “Bankaların 10 ayda 335 milyar TL net kâr açıkladığı düşünüldüğünde, yıl sonu oluşacak varsayımı 450 milyar TL’lik kârlılığın yüzde 10’a yakınını kurul olarak ödeme durumu ile karşı karşıya kalmış durumdalar. Bankaların vergilerinin yüzde 20’den yüzde 25’e çıkarıldığı düşünüldüğünde ödenecek verginin yarısı kadar ceza komite ödeme tehlikesi ile karşı karşıya kalmaları, CEO’lar özelinde bankaları ister istemez rahatsız ediyor” diye konuştu.
İş Bankası karşı çıkmıştı
İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, bankanın TL mevduatta yüzde 50 oranını yakalama üzere bir maksadı olmadığını lisana getirerek bunun sonuçlarına da katlanacaklarını vurgulamıştı. Ortan, 28 Kasım’da yaptığı açıklamada müşteri tercihlerine saygılı olmak gerektiğini ve İş Bankası’nın yanlış bir adım atmayacağını belirtmişti.
