Kayıt Dışı İktisatla Çaba Aksiyon Planı’na nazaran, yeni gelişen teknolojilerle ortaya çıkan kripto varlıklar ve dijital oyunlarda kullanılan şifreli ödeme sistemi (e-pin) takip edilerek, bu varlıkların ekonomik, teknolojik ve hukuksal altyapısı oluşturulacak.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca hazırlanan ve 2023-2025 periyodunu kapsayan Kayıt Dışı İktisatla Gayret Aksiyon Planı yürürlüğe konuldu. Plan devrinde toplumsal refah seviyesinin artırılması, adil gelir dağılımının ve ekonomik istikrarın sağlanması, öteki makroekonomik göstergelerin güzelleşmesi yoluyla haksız rekabetin önlenmesi amaçlanıyor. Buna nazaran:
- Mükellef bilgi anketleriyle sektörel seviyede kayıt dışı iktisadın boyutunun ve vergi açığının hesaplanması, vergi şuurunun ölçülmesi sağlanacak.
- Kitap, sinema ve müzik yapıtlarına ait korsanla çaba kapsamında, birinci kontrol kurulları tarafından gerçekleştirilen kontrol sonuçları ile ihlal sebebiyle hakkında tutanak tutulan kişi ve işletmelere ilişkin dataların ilgili kurumlarla paylaşılmasına yönelik gerekli altyapı çalışmaları yürütülecek. Hal Kayıt Sistemi’nin ticari, zirai ve mali bilgileri ile entegrasyonu sağlanacak.
- Esnek ve uzaktan çalışma üzere yeni çalışma modellerinin kayıt dışı istihdama yol açmasını engellemek maksadıyla gerekli altyapı ve mevzuat çalışmaları yapılacak. Yetkili kurumlar ve değerli maden aracı kuruluşları tarafından gerçekleştirilen süreçlerin anlık takibine ve tahlil edilmesine yönelik sistem altyapısı kurulacak.
Kayıt dışı emekçi çalıştırana ihale yasağı
- Kayıt dışı personel çalıştıranların kamu ihalelerinden yasaklanması ve yatırım-teşvik uygulamalarından yararlanmasının önlenmesine yönelik düzenleme yapılacak.
- Yeni gelişen teknolojilerle ortaya çıkan kripto ve e-pin üzere varlıklar takip edilerek, bu varlıkların ekonomik, teknolojik ve türel altyapısı oluşturulacak
- Başta besin ve tarım eserleri ile inşaat gereçleri olmak üzere ticarete mevzu eserlerin en son tüketime kadar gerçekleşen tüm etaplarının izlenmesi emeliyle eşsiz kod üretilerek eser hareketlerinin izlenebileceği Eser Takip Sistemi kurulacak
- Akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici aygıtlara plaka bilgilerinin otomatik tanımlanmasına imkan sağlayan Taşıt Tanıma Sistemi kurulacak.
Defterlere ‘derin’ inceleme
- Elektronik defterler üzerinden risk tahlili ve kıymetlendirme çalışmaları yürütülebilmesine yönelik Defter Risk İncelemesi (DERİN) Projesi hayata geçirilecek.
- Etil alkolün emeli dışında kullanımını önlemek gayesiyle gereken takip sistemi kurulacak.
- Ticari kredilerde fatura ve tevsik edici evraklara dayalı kredi kullanım uygulaması yaygınlaştırılacak.
- Nakit kullanımının azaltılmasına yönelik kartlı yahut dijital ödeme sistemlerinin teşvik edilmesi sağlanacak.
- Motorlu araç ticaretinden kaynaklanan vergi kaybının önlenebilmesi ve vergi güvenliğinin sağlanması için teminat uygulaması hayata geçirilecek.
- Kira mukavelelerinin e-Devlet Kapısı üzerinden düzenlenmesi sağlanacak.
- Türkiye Gayrimenkul Değerleme Bilgi Sistemi kurulacak. Taşınmaz paha haritalarının oluşturulması emeliyle Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi’ne entegre sistemle, taşınmazların toplu değerleme modeli ile bedelinin belirlenmesi sağlanacak.
- Kayıt dışı faaliyet gösteren özel istihdam ofislerine yönelik kontrol düzeneği güçlendirilecek. İşe yeni başlayan mükelleflerin mükellefiyet durumlarına ait bilgilendirme yapılarak faaliyetleri bir yıl boyunca takip edilecek.
- Elektronik ortamdaki ticari faaliyetlere yönelik denetleyici uygulamalar geliştirilecek. Sanal ofis, hazır ofis ve paylaşımlı ofis kiralama faaliyetlerine yönelik kontrol yapılacak.
