Kılıçdaroğlu’nun açıklamasında bilhassa ağırlaştığı metamfetamin konusunda Emniyet Genel Müdürlüğü’nün (EGM) özel bir raporu bulunuyor. İşte emniyetin raporuna nazaran metamfetamin gerçeği…
Raporda neler var?
EGM bünyesinde faaliyet gösteren ve ülke genelinde uyuşturucu hatalarıyla çaba eden özel ünite olan Narkotik Kabahatlerle Uğraş Dairesi, geçtiğimiz aylarda metamfetaminin Türkiye’deki durumunu gözler önüne seren rapor hazırladı.
Ülke genelindeki operasyonların yanı sıra elde edilen öteki datalardan hazırlanan raporda, günümüzde gençlerin kullandığı metamfetamin konusunda değerli bilgiler paylaşılması dikkat çekti.
Raporda, son yıllarda dünyayı kasıp kavuran ve laboratuvar ortamında hazırlanan metamfetaminin tarifi şöyle yapılıyor:
“Bireyin biyolojik, ruhsal ve toplumsal hayatında oluşturduğu yıkıcı tesirleri nedeniyle ulusal ve memleketler arası alanda denetim altına alınmış, yasa dışı sentetik/ kimyasal bir narkotik husustur.”
Aynı vakitte gençler ortasında “Metin Abi” olarak da isimlendirilen metamfetamin için raporda, birebir vakitte ATS olarak isimlendirilen Amfetamin Tipi Uyarıcılar (ATU) sınıfında yer aldığı belirtiliyor. Bu biçimiyle metamfetaminin ATU klasmanında değerlendirildiği öteki uyuşturucu çeşitleri Captagon, Ecstacy ve amfetamin.
EGM’nin raporuna nazaran, metamfetaminin tarihi 2. Dünya Savaşı’na kadar gidiyor. Doğu Asya’da askerlerin canlı tutulması hedefiyle üretilip kullanılan metamfetaminin savaş sonrasındaki devirde 1960’lardan itibaren çoğunlukla gençler ortasında yaygınlaştığı bilgisi mevcut.
Dünya üzerine yayılmasıyla birlikte “narkotik madde” pozisyonuna dönüşen metamfetamin, 1970’lerden itibaren Birleşmiş Milletler kararlarıyla bir arada üretimi, dağıtımı, satışı ve kullanımı kabahat olarak kabul edildi.
Metamfetaminin dünya genelinde toz, kristal yahut tablet formunda üretilip pazarlandığına dikkat çekilen EGM raporunda, “kristal formu ekseriyetle “ice / buz” olarak bilinir. Tayland, Laos, Kamboçya, Vietnam ve Myanmar başta olmak üzere Uzak Asya’da ise; “yaba” ya da “shabu” ismiyle ve tablet formuyla yaygın” değerlendirmesi yer aldı.
Metamfetaminin Türkiye’nin durumu nedir?
EGM’nin özel raporunda Türkiye ile ilgili özel datalar aktarıldı.
Rapora nazaran, metamfetaminin Türkiye’de yakalandığı birinci yer İstanbul. 2009’daki kelam konusu yakalamada ele geçirilen uyuşturucu üzerinde yapılan tahliller sonucunda uyuşturucunun kaynağının doğu hududundan komşumuz İran olduğu anlaşıldı.
Narkotik Cürümlerle Gayret Dairesi’nin metamfetamin raporunda dikkat çeken bilgilerin bir kısmı şöyle:
“(…) Ülkemizde 2016 – 2021 periyodunda, her geçen yıl metamfetamin yakalama ölçülerinde artışlar yaşanmıştır. En keskin artış 2020 yılında yaşanmış ve metamfetamin yakalama ölçüsü bir evvelki yıla nazaran dört kat artış göstererek 4 bin168 kilograma ulaşmıştır.”
Ülke genelinde 2021’deki metamfetamin yakalama ölçüsü 5 bin 528 kilogram, 2022’nin yedi ayındaki ölçü ise, 8 bin 600 kilogram oldu. (…)”
Aynı datalara nazaran, 2009’da yalnızca İstanbul’da görülen metamfetamin, 2015’de ülke genelinde 54 kentin sokaklarında ele geçirildi.
Son iki yılda ise, artık tüm Türkiye’de yani 81 kentte polisçe “Metin Amca” operasyonları gerçekleştirildi.
Bugün gelinen durum EGM raporundaki şu cümleyle anlatıldı:
“Bu yakalama verisi metamfetaminin önümüzdeki devirde de tehdit ögesi olarak kalacağının bir göstergesidir.”
Emniyet’in önümüzdeki periyoda bakışı
Raporda, “sentetik bir uyuşturucu olarak ortaya koyduğu yüksek bağımlılık gücü ve yüksek piyasa fiyatı metamfetamini uyuşturucu kaçakçılık tertipleri için cazibeli hale getirmekte, kaçakçılığını artırmaktadır” değerlendirmesi hayli değerli.
Narkotik Hatalarla Çaba Dairesi, tıpkı raporda şu görüşü veriyor:
“Başta gençler olmak üzere toplumun tüm bölümlerine yönelik kıymetli bir tehdit olarak karşımıza çıkan metamfetaminin önümüzdeki periyotta de gerek ülkemiz gerekse dünya uyuşturucu meselesinin kıymetli bir kesimi olacağı öngörülmektedir.
Genç jenerasyonları ve ortak geleceğimiz için en değerli tehditlerden biri olan uyuşturucu sorunu ile uğraşta, bağımlıları kısa bir müddette mevte götüren olumsuz tesirleri, dünya genelinde en çok yakalanan sentetik uyuşturucu olması, kullanım yaygınlığının her geçen gün artması, oluşturduğu sıhhat problemlerinin yanında toplumsal güvenlik zafiyetine sebep olması üzere nedenlerle metamfetamin ehemmiyetle takip edilmesi gereken bir duruma gelmiştir.”
Metamfetamin kaynaklı ölümler
EGM’nin raporunun “vahim tablo” nitelemesi yapılabilecek bir kısmı ise metamfetamin kaynaklı ölümlerle ilgili bilgiler.
Rapora bakıldığında, yakalama ve pazar hissesinin genişlemesine paralel olarak metamfetaminden ölümlere yansıyan artış, önümüzdeki günler için alarma geçilmesi gereken bir durum.
Verilere nazaran, Türkiye’de çok doz ölümlerin tavan yaptığı yıl 2017 oldu. 2017’de uyuşturucu kullanımından kaynaklanan 941 vefatta metamfetamin görülme oranı yüzde 7.8 idi. Fakat, 2021’de tıpkı haldeki 270 vefatın yüzde 46.3’ü metamfetamin kaynaklı oldu.
Ayrıca, Türkiye’de 2016’da yüzde 3.5 olan yatarak metamfetamin tedavisine müracaat oranı, 2021’de yüzde 15.5’e fırladı.
Eğitim durumuna nazaran metamfetamin kullananlar
Ülke genelinde metamfetamin kullananların profiliyle ilgili kelam konusu raporda enteresan bulgular mevcut.
Bilindiği üzere; uyuşturucu unsurların geneline yönelik yapılan araştırmalarda, erkek kullanıcıların daha yaygın olduğu sonucuna ulaşılır.
Ancak “Metin Amca”ya yönelik yapılan araştırmalarda metamfetamin kullanımında her ne kadar erkek kullanıcı yüzdesi yüksek olsa da bayan metamfetamin kullanıcıları oranının öbür uyuşturucu hususlara nazaran “yaklaşık iki kat fazla” olduğu tespit edildi.
Raporda, tahsil durumuna nazaran metamfetamin kullanıcıları ile başka uyuşturucu unsur kullanıcıların kıyaslaması şöyle:
Metamfetamin kullanıcılarının ebeveynlerinin eğitim durumları üzerinde yapılan araştırmada elde edilen bilgi tabloları, anne ve babaların eğitim konusunun ne kadar değerli olduğunu bir defa daha ortaya koydu.
Metamfetamin kullananların karıştığı suçlar
Raporda, metamfetamin kullananlar ile öteki uyuşturucu unsurları kullananların karşılaştırması da yer aldı.
Bu tabloya nazaran; hayata karşı hatalar, beden dokunulmazlığına karşı hatalar, cinsel dokunulmazlığa karşı cürümler, hürriyete karşı hatalar, özel hayata ve hayatın bâtın alanına karşı cürümler üzere kabahatleri kapsayan şahıslara karşı hataların işlenmesinde metamfetamin ya da öbür uyuşturucu kullananların oranı başa baş durumda.
Mal varlıklarına karşı işlenen kabahatlerde ise, metamfetamin kullananların oranı, öteki uyuşturucu kullananlara nazaran yüzde 2 daha düşük.
Aynı tabloda, 6136 sayılı yasa kapsamındaki ateşli silah yahut delici / kesici aletlerle gerçekleştirilen öldürme ve yaralama hatalarında metamfetamin kullanan bireylerin başkalarına nazaran yaklaşık yüzde 2.5 artış gözüküyor.
3713 sayılı Terörle Uğraş Yasası kapsamındaki cürüm oranlarında ise, tam yüzde 0.5 oranıyla tıpkı seviyede görülüyor.
