İsrail, yaşadığı hükümet krizleri nedeniyle son 4 yılda beşinci kez, 1 Kasım’da erken genel seçime gidiyor. Seçim yarışı, ülkede 15 yıl başbakanlık yapmış Likud Partisi başkanı Benyamin Netanyahu ve sağ müttefikleri, bunun karşısında sağ, merkez, merkez sol ve Arap partilerin “Netanyahu zıddı bloku” ortasında yaşanacak.
Anketler, Netanyahu blokunun 59-60 milletvekilinde kaldığını ve 120 sandalyeli Mecliste 61 milletvekili çıkartarak iktidara gelmesinin güç olduğunu gösteriyor.
İsrail vatandaşı Filistinli Milletvekili Mansur Abbas, liderliğini yaptığı Ra’am Partisi ile 2021’deki seçimlerde Mecliste dört sandalye kazanmayı başardı.
Abbas, mevcut Başbakan Yair Lapid ve bir evvelki Başbakan Naftali Bennett liderliğinde Haziran 2021’de kurulan 8 farklı partinin bir ortaya geldiği koalisyonun “tamamlayıcı parçası” oldu.
Birleşik Liste, bu adımıyla İsrail tarihinde birinci defa hükümete katılan Filistinli parti oldu; Abbas da bu partinin önderi. Abbas, bu adımı nedeniyle Filistinli siyasetçiler ve farklı fraksiyonlar tarafından ağır biçimde eleştirildi.
Ortak Liste dağıldı
İsrail vatandaşı Filistinlilerin dört partiyle bir ortaya geldiği Ortak Liste, 2020 yılında 120 sandalyeli Mecliste 15 oy alarak tarihi rekor kırdı. Lakin, Mansur’un liderliğini yaptığı Birleşik Liste 2021 yılında bu yapıdan ayrıldı.
Arap Balad (Tecemmu) Partisi de bu yıl Ortak Liste ile yollarını ayırdı. Ortak Liste çatısı altında Barış ve Eşitlik için Demokratik Cephe ve Değişim için Arap Listesi kaldı.
Anketler, Birleşik Liste, Ortak Liste ve Tecemmu; üç partinin de 4’er milletvekili çıkarabileceğine işaret ediyor. İsrail seçmeninin beşte birini oluşturan Filistinlilerin bu yıl sandıklara düşük oranda iştirak göstereceğine anketler ve basın sıkça yer veriyor.
İsrail vatandaşı Filistinlilerin sandığa gitmemesi halinde birtakım Arap partileri barajın altında kalma riski taşıyor.
İletişim son ana kadar devam etti
Mansur Abbas, 1 Kasım’daki seçimler öncesinde, yaptığı açıklamasında mevcut Başbakan Yair Lapid’in hükümeti kurması için yanında yer alacaklarını söyledi lakin Netanyahu ile de muhtemel bir koalisyona kapıyı kapatmadı. Yair Lapid’in liderlik ettiği Değişim Koalisyonu’na bağlılıklarını “net ve açık biçimde”
Ana muhalefet başkanı sağ siyasetçi Netanyahu’nun, haziranda hükümetin düşmesinin akabinde koalisyon ortağı Birleşik Liste’yi ağır halde eleştirmesi lakin son devirde tonunu düşürmesine ait soruyu yanıtlayan Abbas, şunları söyledi: “Netanyahu’nun gelecekte dümen kırma ihtimali var. Evvelki seçimlerde, Birleşik Liste ve Mansur Abbas’a saldırmak için tüm uğraşını ortaya koydu. Lakin seçimler olduktan çabucak sonra bizimle direkt irtibata geçti ve kendisine çok yakın bir ismi bizimle müzakere etmesi için atadı. Üç aydan uzunca bir müddet sonunda Naftali Bennett ve Yair Lapid’in liderliğinde, bizimle bir koalisyon kuruldu. Bir yandan, (Netanyahu) son dakikaya kadar bizimle bağlantı halindeydi.”
Netanyahu’ya kapıyı kapatmadı
Filistinli siyasetçi, Netanyahu’nun yine kendileriyle koalisyon arayışına girmesinin “seçim sonuçlarına bağlı olduğuna” işaret ederek “seçimlerden sonra Arap toplumunun çıkarlarına hangi sonucun hizmet edeceğini değerlendireceklerini” belirtti.
Netanyahu ile koalisyon olasılığını “çok düşük” olarak niteleyen Abbas, Yair Lapid liderliğindeki koalisyonun modülü olduklarını ve bir yıl evvelkine emsal biçimde bir hükümet kurarak yola devam etmek istediklerini vurguladı.
‘Karar Arap seçmenin’
Mansur Abbas, İsrail siyaseti içindeki Filistinlilerin bu seçimlerde öne çıkan partilerinin bir ortada değil farklı hareket etmesini, “siyasi ayrışma ve ideolojik akımlara” bağladı.
Arap toplumunun, “İslami hareket, milliyetçi, komünist, vatanperver üzere birçok tanımla ayrıştığına” işaret eden Abbas, “Doğal olan çoğulculuk ve daha fazla parti olması. Arap partileri de bu gerçekliği yansıtıyor. Bu partilerin tek listede toplanması bir istisnaydı, bunu denedik. Bu tahminen siyasi duruşumuzu güçlendirecekti. Aksisi çıktı, başarısız bir deney oldu” diye konuştu.
Seçimlerdeki rakibi Ortak Liste’nin 2020’de dört Arap siyasi partiyi tek çatıda topladığını lakin “siyasi program ya da vizyon olmadan” daha fazla milletvekili çıkarmaya odaklandığını hasebiyle 15 milletvekili çıkardığını hatırlatan Abbas, Ortak Liste’nin İsrail’deki siyasi sürece katılmadığı için aktif olamadığını ve partilerin ayrıştığını söz etti.
Hükümette yer alma isteği
İsrail’de partisi hükümette yer aldığı için Filistinli siyasi çevrelerden gelen tenkitleri yanıtlayan Abbas, “haklarını yalnızca Mecliste yer alarak değil hükümete ortak olarak da sağlamak istediklerini” bir yıllık koalisyon iştiraki tecrübesinin akabinde bu yolda ilerlemek istediklerini vurguladı.
‘İsrail bir Yahudi devleti olarak doğdu ve o denli kalacak’ açıklaması
Mansur Abbas, geçen yıl zikrettiği, Filistin siyasi etraflarında, sokağında büyük reaksiyon toplayan “İsrail bir Yahudi devleti olarak doğdu ve o denli kalacak” sözlerine ait ise şunları söyledi: “Filistinlilerin topraklarında, Filistinlilerin hakkını kimse elimizden alamaz. İsrail devleti kuruldu. Biz İsrail devletinin bu halde (Yahudi devleti) tanımlamasından sorumlu değiliz. Bizler, ulusal, dini, insani ve siyasi haklarımıza bağlıyız, bunlardan asla vazgeçmeyiz. Filistin halkının Batı Şeria, Gazze Şeridi’nde ve Doğu Kudüs başşehir olacak biçimde bir Filistin devleti kurma hakkının yanındayız. Bu bizim inandığımız siyasi proje.”
İsrail içindeki Filistinli siyasetçilerin kendisini hükümette yer aldığı için eleştirmesine değinen Abbas, Filistin toplumunun siyasi ve toplumsal bahislerinde birçok teşebbüste bulunduklarını bunların kimilerini kamuoyuyla paylaştıklarını ama ülkedeki siyasi durumun karmaşık olması, birtakım bahislerin koalisyonu zayıflatmak için kullanılması nedeniyle “bu gemiyi yürütmek için kimi icraatlarını saklı tuttuklarını” savundu.
