İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, başşehir Tahran’da düzenlediği basın toplantısında gündemi kıymetlendirdi. Eski ABD Lideri Donald Trump‘ın 2018’de tek taraflı çekildiği İran ile nükleer müzakereler olarak bilinen Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı’na (KOEP) dönüşün ele alındığı görüşmelere değinen Kenani, “baskı yahut tehdit altında Batı ile nükleer müzakerelerin yine başlamasını kabul etmeyeceklerini” tabir etti.
ABD’li yetkililerin, “İran’ın baskı ve tehdit altında müzakere etmeye ve taviz vermeye istekli olmadığını bildiğini” lisana getiren Kenani, İran’ın “KOEP’e bağlı kalarak yükümlülüklerini yerine getirdiğini” fakat ABD’nin “yasa dışı ve tek taraflı olarak” KOEP’ten çekildiğini savundu.
Kenani, müzakere sürecine hala bağlı olduklarını ve bir sonuca varmayı hedeflediklerini söyledi.
‘Sadece İran’ın KOEP’e gereksinimi yok’
KOEP’e yalnızca İran’ın muhtaçlığı olmadığını belirten Kenani, “ABD ve Batı’nın KOEP’e İran’dan daha az gereksinimi yok. İran’a baskı yapmamalılar” sözlerini kullandı.
İran ile UAEA ortasındaki anlaşmazlık
İran’da Milletlerarası Atom Gücü Ajansına (UAEA) bildirilmemiş 3 yerde nükleer bulguların tespit edilmesi ve kelam konusu nükleer bulgulara ait Tahran idaresine yöneltilen soruların istenilen seviyede yanıtlanmaması taraflar ortasında gerginliğe neden olmuştu.
Ajansın, Tahran’ın bu 3 yere ait yaptığı açıklamayı teknik olarak inandırıcı bulmadığını bildirmesi üzerine 8 Haziran’da UAEA İdare Şurası, İran’a karşı karar almıştı. Bu gelişme üzerine İran, 9 Haziran’da, 2015’teki muahede kapsamında nükleer programını denetlemek hedefiyle Ajansın kullandığı kamera sistemleri başta olmak üzere çeşitli ekipmanları kaldırmaya başladığını duyurmuştu.
İran, 2 Kasım’da UAEA ile farklılıkları azaltmak için Viyana’ya bir heyet gönderdiğini duyurmuş, UAEA Lideri Rafael Mariano Grossi ise 9 Kasım’da yaptığı açıklamada, İran’ın son toplantıda “yeni bir şey sunmadığını” söylemişti.
İran’ı nükleer programı konusunda UAEA ile iş birliği yapmamakla suçlayan ABD, Fransa, Almanya ve İngiltere, UAEA İdare Konseyine, İran’ın “UAEA ile derhal iş birliği yapmasını” vurgulayan bir karar hazırlamıştı.
UAEA İdare Konseyinde 17 Kasım’da oylanarak 35 ülkeden 26’sının oyunu alan kararda, UAEA ile kâfi iş birliği yapmamakla suçlanan İran’a, “bildirilmemiş 3 yerde bulunan uranyum izlerinin varlığına ait derhal kabul edilebilir bir teknik açıklama sağlama” daveti yapılmıştı.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Buyruk Abdullahiyan 19 Kasım’daki açıklamasında, UAEA İdare Şurasında Tahran aleyhinde alınan kararın “siyasi” olduğunu ve karara karşılık vereceklerini söylemişti.
