Ege ve Doğu Akdeniz’deki bronz çağı yerleşimlerinde çok sayıda küçük global taş eserler keşfedildi. Lakin bu yapıtların tam olarak ne hedefle kullanıldığı bir sır olarak kaldı. Daha evvelki çalışmalarda Santorini, Girit, Kıbrıs ve öteki Yunan Adaları’ndaki arkeolojik alanlarda bu cins küreler bulunmuş ve bunların bir çeşit sapan taşı, kayıt tutma sistemi yahut piyon olarak kullanıldığına dair teoriler ortaya atılmıştı.
Yakın vakitte Journal of Archaeological Science: Reports mecmuasında yayınlanan son araştırmada bilim insanları, Thera (Santorini) adasındaki tarih öncesi Akrotiri kasabasında bulunan ve yaklaşık 746 küreyle bu tıp yapıtlardan oluşan en büyük koleksiyon olma özelliği taşıyan küreleri inceledi.
Aralarında İngiltere’deki Bristol Üniversitesi’nden araştırmacıların da bulunduğu grup, yaşları 4.500-3.600 yıl ortasında değişen bu taşların golf toplarından daha küçük olduğunu ve farklı gereçlerden yapılmış çeşitli renklerden oluştuğunu söyledi.
Fotoğraf: European Association of Archaeologists
İlk masa oyunu örnekleri olabilir
Arkeologlar taşların biri daha büyük, oburu daha küçük olmak üzere iki boyut kümesinde olduğunu tespit etti. O periyoda ilişkin bu tıp birkaç antik yerleşimde, kürelerin oturmuş ya da yerleştirilmiş olabileceği sığ çanak izleri olan taş levhalar da bulundu.
Çalışmanın müelliflerinden Christianne Fernée, “Çalışmanın en kıymetli bulgusu, kürelerin iki ana kümeye uymasıydı. Bu durum, kürelerin bir masa oyununda sayaç olarak kullanıldıkları hipotezini destekliyor” dedi.
Araştırmacılar, daha ileri çalışmaların bu kürelerin nitekim de antik bir masa oyununun modülü olduğunu kanıtlaması halinde, bunun Levant ve Mısır’daki benzeri oyunlarla birlikte en eski örneklerden biri olacağını söylüyor.
Sosyal etkileşim hakkında bilgi veriyor
Çalışmanın bir başka eş müellifi Konstantinos Trimmis, “Kürelerin toplumsal değeri, belli oyuklara yerleştirilme formlarının de gösterdiği üzere, kürelerin toplumsal etkileşim için oynanan bir oyunun kesimi olduğu fikrini daha da destekliyor. Bu da Bronz Çağı Ege’sindeki toplumsal etkileşim hakkında bizlere yeni fikirler veriyor” diye ekledi.
Bilim insanları yeni çalışmada izlenen metodolojinin bölgede keşfedilen misal yapıtlara de uygulanabileceğine inanıyor.
