Dünyadaki en yabanî sömürü erkeğin bayanı sömürmesidir.
Bu sömürü biçimi öteki canlı cinslerinde yoktur.
İnsana hastır.
Erkeklerin çıkarlarına nazaran oluşturulmuş toplum tertibinde en geri kalmış ülkelerden en gelişmiş ülkelere kadar farklı derecelerde de olsa erkeğin bayanı sömürmesi vardır.
Toplum buna nazaran düzenlenmiştir.
Kadınlar erkeklere nazaran katmerli bir sömürü altındadır.
Kapitalist ülkelerde emeğiyle hayatını sürdüren bayan da erkek de sömürülür.
Ancak bayan erkeğe nazaran daha fazla sömürülür.
Örneğin tıpkı işyerinde tıpkı işi yapan bayan erkekten daha az fiyat alır. Üst seviye yönetici olması erkeğe nazaran daha düşük bir olasılıktır.
İşyerinde sömürülen bayan, meskende de sömürülür. Mesken işleri ve çocuk bakımı bayanın sorumlu olduğu bir yüktür.
Ayrıca konutta de toplum içinde de eşinin ve öteki erkeklerin sömürüsü ve sınırlamalarıyla yaşamak zorundadır.
Türkiye’de gündem olan ve çok reaksiyon toplayan 6 yaşındaki kız çocuğunun evlendirilmesi skandalı bayan ve çocuk haklarının da tekrar tartışılmasına neden oldu.
Bir baba 6 yaşındaki kız çocuğunu nasıl 29 yaşındaki bir adama “eş” olarak verebilir?
Bu sorunun cevabı erkek hâkim toplum nizamın tarihinde yatar.
Daha evvelki yazılarımda da değindiğim üzere, kızların çocuk yaşta, “aile kararıyla evlendirilmeleri” bir mülkiyet problemidir.
Kız çocuklarının aile kararıyla evlendirilmesi aslında bir aile kararı değildir. Karar babanın, öbür sözle erkeğin kararıdır. (Patria potestas-Babanın gücü). Baba yoksa, kararı erkek kardeş, amca, dayı üzere tekrar bir öbür erkek verir. Evlendirilecek kız çocuğunun ve annesinin kelam ve karar hakkı yoktur.
Bu sorunun mülkiyet sorunu olmasının nedeni, tarihi gelişimi içinde mülkiyetin erkeğe (babaya) ilişkin olmasıdır. Bu mülkiyete bayan ve çocuk da dahildir.
Eş ve çocuklarını mülkü olarak gören baba (yoksa öbür yakını olan erkek) çocuğun evlenmesine karar verir.
Mülkiyetin erkeğe ilişkin olması, toplumsal gelişimi içinde anayanlı nizamdan babayanlı nizama geçişin, bir diğer sözle, erkeğin gücüne dayanarak mülkiyete sahip olması, böylelikle bayanı ve çocuğu de ‘malı-mülkü’ haline getirmesinin sonucudur.
İnsanların yerleşik yaşama geçiş sürecinde evvel taşınabilir şeyler üzerinde mülkiyet kurmaları bilinen bir tarihi olaydır. Topraktan evvel, ekonomik hayvanlar üzerinde mülkiyet kuran beşerler, bu denetim ve sonrasında tarıma geçişle üretim bolluğuna ulaşmışlardı.
Mülkiyetin ortaya çıkmasıyla birlikte savaşçı olarak yetişen erkekler, bayanı da mülkiyetleri altına aldılar ve oluşturdukları kabile hayatında bayanın üretkenliğini ve emeğini sömürmeye başladılar. Bayanın öbür yetenekleri yanında bilhassa doğurganlıkları nedeniyle paha üretmeleri, kabileler ortası evlenmelerde bir ekonomik karşılık verilmesini doğurmuştur. Kabile halinde yaşayan toplumlarda gelin alınan aileye (o ailenin babasına) sığır sürüsü verilmeye başlandı. Baba da bu sığır sürüsünün bir kısmını yahut tamamını oğlunu evlendirmek için kullandı. Böylelikle kız çocukları sığır takasına husus oldu.
Sosyo-ekonomik gelişim sürecinde paranın ortaya çıkmasıyla, sığır yahut toprak verilmesi üzere para da verilmiştir. Günümüz lisanıyla başlık parasının kökeni sığır evliliğidir.
Daha sonraki etapta ise bayanın evlilik karşılığında alınan ekonomik pahayla bağlantısı büsbütün kesilmiş ve köleleştirilmiştir. Bu süreçte yapılan evliliklere, bayanın hiçbir ekonomik, toplumsal ve türel hakkı olmadığı için ‘sömürge evliliği’ denilmektedir. (Evelyn Reed, Bayanın Evrimi 2. Kitap, Çev. Şemsa Yeğin, s. 181 vd. Payel Yayınları)
Toplumsal sürecin her evresinde, erkek egemenliği altındaki bayanın mülkiyet konusu yapılmasından kaynaklanan temel sorun insan hakları sıkıntısıdır. Yüzyıllar boyunca verilen demokrasi ve insan hakları çabası bayanın lehine sonuçlar vermişse de bilhassa feodal kalıntıların varlığını sürdürdüğü Türkiye ve gibisi ülkelerde sorun ağır biçimde devam etmektedir.
Kadın ve çocuk hakları meselesini çözmek, bayanın özgür birey olmasını sağlamaktan geçer. Bu, çağdaş eğitimin kırsal kısımlara de götürülmesi, bilhassa kız çocuklarının okutulması, anne-babaların eğitilmesi, bayanın ekonomik ve toplumsal garantiye kavuşturulmasıyla mümkün olabilir.
Çocukların erişkin yaşa geldiklerinde özgür iradeleriyle evlilik kararı verebilmeleri bayanın özgür olmasına bağlıdır.
Fotoğraf: Serra Akcan / csgorselarsiv.org
