Türkiye’de mevcut iktisat idaresi ve dolar kuru üzerine yaptığı yorumlar ile tanınan ekonomist Cihan İhtilal Zelyut, Halk TV’de konuk olduğu bir programda döviz sahiplerini nelerin beklediğini canlı yayında aktardı.
Türkiye’de pek çok alanda büyük bir değişime neden olacak 14 Mayıs seçimlerini işaret eden Zelyut, kelam konusu tarihte sandıktan çıkacak kararın en büyük tesirinin iktisada yönelik olacağını sav etti.
Türkiye’nin yaklaşan seçimler nedeniyle aylar öncesinden başlayan bir ‘seçim ekonomisi’ sistemine geçmesi ve 6 Şubat tarihinde yaşanan Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların ekonomik bilançosunun günden güne giderek ağırlaşmasının akabinde çok sayıda ekonomist, seçimleri kim kazanırsa kazansın Türkiye’yi ‘acı bir reçete’ beklediğini argüman etmişti. Zelyut, bu görüşe kısmen katılmadığını belirtirken, seçim sonuçlarının akabinde çok daha rahat bir ekonomik ortamın da mümkün olduğunu belirterek şu sözleri kullandı:
“Millet İttifakı’nın ‘Ortak Siyasetler Mutabakat Metni’ içerisinde global piyasalara, yabancı yatırımcılara ve Türkiye’de birikim sahibi olmak isteyen herkese yönelik epeyce ayrıntılı davetler bulunuyor. Nitekim kapsamlı bir ekonomik program ve Reuters’ın da haberinde belirttiği üzere şu anda Türkiye’ye fon sahipleri adeta akın etmiş durumda.
Anket sonuçlarına bakıyorlar, iktisatta kelam sahibi olan ya da olması mümkün bireyler ile temaslar kuruyorlar. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB), TL’nin bedelini pul etmesi, 21 Aralık 2021 itibariyle Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) denilen, hazineye ve vatandaşa yük getirmekten öbür bir işe yaramayan sistemin sürdürülmesi hatta giderek daha da teşvik edilen bir hale gelmesi sonrasında elbette iktisat siyasetlerinde esaslı değişiklikler olacak.
Bu değişiklikler AKP kazansa da yaşanacaktır lakin artık Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ya da yanındaki birkaç isimden oluşan takımın ne Türkiye’deki yatırımcılarda ne de memleketler arası piyasalarda bir inandırıcılığı kalmamış durumda. Seçimlerden evvel güçlü bir ileti vermek ve iktisatta eski siyasetlere dönülecek izlenimi yaratmak için Mehmet Şimşek atılımı geldi lakin çok sert bir biçimde geri tepti. Bu nedenle benim beklentim, AKP kazansa dahi TCMB’nin seçim sonrası sert faiz ataklarına gideceğine yönelik lakin elbet bunlar da yetmeyecektir ve aylardır Merkez Bankası’nın ‘arka kapı’ müdahaleleri ile baskılanan dolar, sert formda zincirlerini kıracak, tahminen de 2021 yılında yaşanan kur krizini mumla aratacaktır.
Gelelim Millet İttifakı’nın kazandığı senaryoya. Burada az evvel bahsettiğim üzere esasen hazırlanmış bir ekonomik siyaset mevcut, ehil ve liyakat sahibi iktisat takımları da ziyadesiyle mevcut. Beklentim, seçimleri Kemal Kılıçdaroğlu’nun kazanması halinde Türkiye’ye birinci kademede en az 100 milyar dolarlık bir sıcak para girişinin olacağı tarafında.
Çünkü biliyoruz ki tüm fon sahiplerinin, yatırımcıların gözü Türkiye’ye dönmüş durumda. Hatta bırakın seçim sonrasını, anketlerde şu anda önde olan Kılıçdaroğlu düzgünce farkı açarsa ve yatırımcı “Tamam, bu iş bitti” biçiminde düşünürse, parayı buraya taşımak için Mayıs ayını bile beklemeyecek ve önalacaktır.
O nedenle, Millet İttifakı kazansa dahi Türkiye’yi makûs bir ekonomik tablo bekliyor yorumuna tam manasıyla katılmıyorum. Evet, dolar kuru seçimlerden sonra süratlice 23-24 bandına yükselecektir fakat sonrasında erken bir geri çekilişle 16-17 liralara dönebilir. Hatta o denli ki, Türkiye için dövizin yükselmesinden çok, Türk lirasının süratlice kıymet kazanması bir tehlike yaratacaktır.
İhracatçının mağdur olmaması açısından yeni ve liyakat sahibi TCMB, bu duruma müsade etmeyecektir. Geçmişte olduğu üzere döviz ihaleleri ile net rezerv yükseltilirken, swap kısmında da bir kayıp yaşanmasının önüne geçilmesi epeyce güçlü ihtimal gözüküyor.
Özetle, Türkiye’yi bekleyen ekonomik meşakkatler, seçim sonuçlarına nazaran çok kısa vadeli olabilir. Sonrasında da büyük bir rahatlama periyodu ve düzgüne gidiş gözlemlenebilir. Global finans devleri, Dünya Bankası raporları ve IMF üzere kurumların açıklamaları 2030’a kadar iktisatta berbata gidişin, memleketler arası bir fakirleşmenin süreceğini belirtse de, Türkiye burada durumu en azından kendisi için bilakis çevirme bahtına sahip.
