23 Ekim 1940’ta Minas Gerais, Brezilya’da doğan Edson Arantes do Nascimento, dünya çapında daha çok Pele olarak tanınacaktı. Babası João Ramos do Nascimento‘nun kendisi de profesyonel futbol oynuyordu, lakin mesleği hiçbir vakit oğlu kadar başarılı olmadı. Anlatılanlara nazaran, ailesinin, ileride Brezilya’nın efsane oyuncusu olarak tarihe geçecek Pele’ye top alacak kadar bile parası yoktu.
Erken devir kariyeri
São Paulo’da ailesine yardım etmek için çeşitli işlerde çalışarak maddi kasvetler çeken genç Pele gerçek yeteneğini alanda buldu. Babasının ve Waldemar de Brito isminde eski bir ulusal kadro oyuncusunun vesayeti altında Pele, Bauru Athletic Club ekibinde kendini geliştirmeye başladı. Koç de Brito yeteneğini fark ederek onu Santos FC’ye önerdi.
Takım idaresi de Brito’nun teklifine uyarak Haziran 1956’da Pele ile kontrat imzaladı. Yalnızca üç ay sonra Pele birinci maçında bir gol attı. Bu gol, Pele’nin mesleğinin geri kalanındaki muvaffakiyetlerinin bir habercisiydi.
Genç bir yıldızın doğuşu
Sadece bir yıl sonra Pele ligdeki golcüler listesinin tepesine yerleşti. Şimdi 17 yaşındayken gösterdiği performans ulusal kadronun dikkatini çekti. Ulusal kadrosu hayal kırıklığına da uğratmayacaktı. Dünya sahnesindeki birinci maçında, 1958 Dünya Kupası’nın hem yarı final hem de final maçında kilit goller atarak Brezilya’ya kupayı kazandırdı. Bu noktada Brezilya’da üstün kahraman statüsüne ulaşmış ve tüm dünyada tanınan bir isim haline gelmişti. Brezilya hükümeti onu “ulusal hazine” olarak onurlandırdı, bu da ülkesindeki statüsünü yükseltti.
Fotoğraf: Anadolu Ajansı
Sakatlıklarla mücadele
Sonraki iki Dünya Kupası yaşadığı sakatlıklar nedeniyle hayal kırıklığı ile sonuçlandı. Brezilya ekibi tekrar de 1962’de turnuvayı kazansa da 1966’da yıldız oyuncuları Pele olmadan çok geride kalarak küme basamağında elendi. Bu süreçte Pele, kulüp grubu Santos’ta başarılı olmaya devam etti. Daima olarak en skorer oyuncu olan Pele, 1964 döneminde 60 gol ve bir sonraki yıl 101 gol atmayı başardı.
Emeklilik ve geri dönüş
1970’e gelindiğinde Pele’nin tepedeyken ayrılmaya karar verdiği bildirildi. Lakin, Meksika’da düzenlenen Dünya Kupası’nda son bir defa daha oynamaya ikna edildi. Pele attığı goller ve yaptığı değerli asistlerle Brezilya’nın turnuvayı kazanmasına katkıda bulundu ve bu oyunuyla Altın Top mükafatını kazandı. Pele Brezilya kadrosuyla yaklaşık bir yıl daha devam etti ve 1971’de futbolu bıraktı. Bundan birkaç yıl sonra Santos’taki taraftarlarına da veda etti. Bununla birlikte futbol mesleğine tam olarak son vermedi.
Fotoğraf: Anadolu Ajansı
Geç devir kariyeri
Sadece Santos için oynayacağını söylemesine karşın, Pele 1975’te New York Cosmos’tan gelen davete yanıt vermekten kendini alamadı. Kuzey Amerika Futbol Ligi (NASL) Pele’nin alışık olduğu oyun düzeyi açısından değerli bir düşüşü temsil ediyordu. Tekrar de gelişmekte olan lig, oyunun bu efsane isminden büyük yarar sağladı ve bilet satışları arttı. Pelé, Cosmos’u şampiyonluğa taşıdı ve bir daha futbola dönmemek üzere emekli oldu. Emekliliği, evlat edindiği New York ekibi ile Santos ortasında oynanan bir kutlama maçıyla taçlandırıldı.
Mirası ve futbol mesleğinden sonraki hayatı
Pele, 1977’de emekli olduğunda kırılması imkansız görünen bir dizi rekora imza atmıştı. Oynadığı bin 363 maçta toplam bin 283 gol atarak Brezilya ulusal kadrosunun ve FIFA tarihinin en golcü oyuncusu oldu. Tıpkı derecede etkileyici bir halde 92 hat-trick yapmayı başardı. Ayrıyeten üç madalya ile futbolcu olarak en çok FIFA Dünya Kupası kazanma rekorunu da kırdı. Birinci yıllarında da genç Pele, hat-trick yapan en genç oyuncu ve bir Dünya Kupası final maçında gol atan en genç oyuncu olarak parladı.
Fotoğraf: Anadolu Ajansı
Emeklilik periyodunda yoksulluğun azaltılması, yolsuzlukla çaba hareketleri ve etrafın korunması üzere çeşitli gayeler için kampanyalar yürütmeye devam etti. Ayrıyeten fahri şövalyelik unvanı aldı, Brezilya’da Spor Bakanı olarak vazife yaptı ve UNICEF Güzel Niyet Elçisi rolünü üstlendi. FIFA aktiflikleri ve Olimpiyat merasimleri de dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanında futbolu tanıtmaktan asla vazgeçmedi. Çok sevdiği futbolu tanımlamak için kullandığı “güzel oyun” sözünü popülerleştirdi.
Nesiller uzunluğu hayranları kendilerini “Siyah İnci” kadar şık ve hoş oynarken hayal etti. 1968’de Belçika’da attığı ikonik röveşata golü, tüm genç oyuncuların saatlerce süren acı dolu idmanlar yapmasına neden oldu.
Arjantin’in efsane futbolcusu Maradona hayatını kaybettiğinde Pele taziye bildirisinde, “Umarım bir gün cennette birlikte top oynarız” demişti.
