Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’taki sarsıntıların akabinde, beklenen Marmara zelzelesi nedeniyle bütün dikkatler İstanbul’a çevrildi. Kentte 2000 yılı öncesinde inşa edilen çok sayıda yapı bulunuyor. Bu yapıların bir kısmı ise Marmara Denizi’ne yakın ilçelerde yer alıyor.
Uzmanlar, birçok eski sarsıntı yönetmeliğine nazaran yapılmış olan binaların, zayıf taban yapısından ötürü mümkün bir zelzelede hasar görmemesi için mevcut sarsıntı yönetmeliğine uygun formda süratle yenilenmesi gerektiği konusunda ihtarda bulunuyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Mühendisliği Geoteknik Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Ümit Karadoğan, İstanbul’un tarih boyunca sarsıntıların yaşandığı bir kent olduğunu söyledi.
İstanbul’da geçmişte meydana sarsıntılar nedeniyle önemli yıkımların yaşandığını belirten Karadoğan, “İstanbul’da 200-250 yıllık dönemlerde büyük zelzeleler oluyor. İstanbul’da son devirlerde bir zelzelenin yaşanacağı uzmanlar tarafından öngörülüyor” dedi.
İstanbul’da hangi bölgeler tehlikede?
Beklenen sarsıntı nedeniyle tüm gözlerin İstanbul’a çevrildiğini lisana getiren Karadoğan, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bu nedenle İstanbul’un yer yapısı gündeme geldi. İstanbul çok değişken bir taban yapısına sahip, bölge bölge değişebiliyor. Avcılar, Küçükçekmece, Büyükçekmece alüvyon tabanlardan oluşuyor. Bu nedenle bu yerler zahmetli yerler. Anadolu Yakası’nda Maltepe ve Kartal’ın kıyı tarafları yer açısından dertli. Kuzeye gitgide yer daha çok kayalardan oluşuyor. Fatih’te, Eminönü bölgesi hariç yer sağlam. Eminönü’nde dolgu taban bulunuyor fakat Ayasofya, Süleymaniye’nin olduğu kısım kayalardan oluşuyor, buralarda yer güçlü. Ancak bir ilçeye büsbütün yeterli demek hakikat değil. Her ilçenin yer yapısına parsel parsel bakmak gerekiyor. Bir yerin zeminin düzgün olması sarsıntıya hazırlıklı olma acısından kâfi değil.”
‘Marmara’ya hudut olan yerleri alüvyon topraktan oluşuyor’
Zemin yapısı nedeniyle İstanbul’da Marmara Denizi’ne yakın ilçelerde toprak yapısının zayıf olduğunu vurgulayan Karadoğan, “İstanbul’un Marmara’ya hudut olan yerleri alüvyon topraktan oluşuyor. Bu nedenle kıyı tarafları birinci derecede zelzeleden etkilenecek yerler. Buradaki yapıların mevcut zelzele yönetmeliğine uygun formda gözden geçirilmesi, güçlendirilmesi yahut yine yapılması gerekiyor. Uygun yer etüdü yapılarak yanlışsız halde buraya konutları yapmamız lazım.” tabirlerini kullandı.
İstanbul Arel Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Recep Özay ise İstanbul’un Tuzla’dan Gümüşyaka’ya kadar uzanan kıyı bölümündeki birden fazla yerin, yumuşak tabandan oluştuğunu belirtti.
Sahil bölümlerinde ayrıyeten korozyonun da fazla olduğunun altını çizen Özay, “Örneğin Zeytinburnu ve Yeşilköy’de korozyon tesirli. Avcılar’da ise taban yumuşak, kil katmanı var. Beylikdüzü civarında 2000 öncesi eski yapılarda yer etüdü yok. Büyükçekmece’nin ise tabanı sorunlu. Fatih’in Samatya ve Yedikule mahallerinde yer istikametinden kasvetler var.” diye konuştu.
Yazlıklara dikkat!
Özay, Büyükçekmece’den Silivri’ye kadar uzanan yazlıkların tehlike altında olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Buralarda denetimsiz bir formda 60’lı, 70’lı yıllarda yapılmış çok katlı binalar var. Binaların temel sistemleri çok korozyondan ziyan görmüş, gereç ve yer tarafından makûs durumda. Buradaki binaların çok acil riskli bölge ilan edilmesi lazım. Anadolu Yakası’nda Tuzla’da taban sorunlu yerler var. Lakin burada yapı stoğu çok eski değil. Kadıköy Fenerbahçe, Kurbağalıdere civarı yer makûs. Eski binalarda yer etüdü yok, üst yapı ve gereç de ömrünü tamamlamış. Kentsel dönüşümün bilhassa Marmara’ya kıyısı olan yerlerde hızlandırılması lazım. İstanbul’un birçok noktasında binalar eski yönetmeliğe nazaran yapıldı. Bilhassa 70’li, 80’li yıllarda yapılan binalarda taban raporu ve zaruriliği yoktu. Binalar yumuşak yer üzerine klâsik kurallar çerçevesinde yapıldı.”
