Goldman Sachs dün yayınladığı raporda pay senetlerinde ayı piyasasının şimdi sona ermediğini belirterek, 2023’ün düzgün bir yıl olacağını uman pay senedi yatırımcılarının hayal kırıklığına uğrayacağı ikazında bulundu. Lakin bu durum şimdilik Borsa İstanbul için geçerli değil üzere duruyor. Çünkü BIST100 endeksi, son 1 yıldır öteki dünya borsalarından olumlu olarak ayrışmış durumda. MSCI Gelişmekte Olan Ülkeler (GOÜ) Endeksi yılbaşından bu yana yüzde 23 ve gelişmiş ülke borsa endekslerini içeren MSCI Dünya Endeksi yüzde 18 bedel kaybettiği halde, BIST100 TL bazında yüzde 143, dolar bazında ise yüzde 73 oranında yükseldi. Yani Bahçeşehir Üniversitesi Memleketler arası Finans Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakkı Öztürk’ün yaptığı hesaplamaya nazaran endekslere 100 dolar yatırılmış olsa, bu para şu anda BIST100’de 173 dolar, MSCI Dünya Endeksi’nde 82 dolar ve MSCI GOÜ Endeksi’nde 77 dolar olacaktı.
Kaynak: Bloomberg
Yabancı gittiği halde borsa yükseldi
Borsadaki yükselişin yabancı yatırımcılar gittiği halde gerçekleştiğine dikkat çeken Öztürk, “Yılın başından beri yabancılar net 3.6 milyar dolarlık pay sattı fakat borsa yeniden de dolar bazında yüzde 73 yükseldi. Bu, tarihte birinci olabilir. Yabancı yatırımcı hissesi bu yılın başında yüzde 41 idi, şu an yüzde 30’a gerilemiş durumda. Zati son 4-5 yıldır yabancılar pay satıyorlar. 2018 yılının başında yabancı hissesi yüzde 65 civarında idi. Fakat yabancı yatırımcılar Türkiye’den çıkarken, yerli yatırımcılar borsaya koşuyor” dedi.
Yatırımcı sayısı 2 milyondan 3 milyona çıktı
Merkezi Kayıt Kuruluşu bilgilerine nazaran, bu yılın başında yaklaşık 2 milyon olan yatırımcı sayısının şu anda 3 milyonu geçtiğini belirten Öztürk, bunun nedeninin uygulanan para siyaseti nedeniyle yatırım alternatifinin kalmaması olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:
“Yerli yatırımcıların kaynağı ile borsanın yükselmesinin temel nedenlerinden biri; son 1 yıldır uygulanan para siyaseti nedeniyle, çok düşük tutulan faizler ve TL’de olan yatırımcının çok yüksek negatif gerçek faiz ile baş başa bırakılması ve parasını enflasyona karşı korumak isteyen yatırımcılar için borsadan öbür pek bir alternatif kalmaması. Birebir vakitte bu yılın başında kabaca 140 dolar olan borsanın hem dolar bazında hem de temel çarpanlarına nazaran nispi olarak ucuz kalması. Bilhassa son aylarda borsanın dolar bazlı yükselmesinde doların son 4-5 aydır birebir düzeylerde tutulmasının da tesiri var. Bununla bir arada bu yükselişin ne kadar tabana yayıldığı tartışılır ve bilhassa aşikâr pay senetlerinde çok sert hareketler göze çarpıyor.”
Doç. Dr. Hakkı Öztürk, şu anda geldiği düzeylere nazaran borsanın değerlemesini ise şöyle yaptı:
- BIST100 şu anda 240 dolar civarı.
- 10 yıllık ortalaması 252 dolar ve 20 yıllık ortalaması 260 dolar.
- Çarpanlara baktığımızda 3. çeyrek gelen bilançolardan sonra BIST100’ün fiyat/kazanç çarpanı 6 civarı. Son 10-20 yıllık ortalamalar 10 civarı.
- Dolayısıyla, BIST100 endeksinin geldiği düzeyde hem dolar bazlı hem de çarpanlara nazaran değerli olduğunu söyleyemeyiz. Fakat bu endeks bazlı yani ortalama fiyatlara nazaran yapılan bir değerlendirmedir.
‘Kısa müddette 5-10 katına çıkan pay senetlerine yatırım yapanların sonu hüsran’
Çok kısa müddette 5-10 katına çıkmış, çok yüksek piyasa bedellerine ulaşmış, fiyat/kazanç çarpanları balon olup uçmuş olan ve temel faktörlerle desteklenmeyen pay senetleri olduğuna da dikkat çeken Öztürk, küçük yatırımcıların bu pay senetlerinde çok dikkatli olması gerektiğini söyledi.
Temel olarak desteklenmeyen bu paylara çok yüksek fiyatlardan yatırım yapanların borsa tarihinde sonunun daima hüsran olduğunu vurgulayan Öztürk, yatırımcılara şu ihtarlarda bulundu:
‘Sağdan soldan duydukları pay senetlerine yatırım yapmasınlar’
- Borsada çok değerli olan paylar olduğu üzere, çok düşük fiyat/kazanç çarpanından süreç gören, Türkiye’nin en esaslı ve bilindik şirketleri de mevcut. Küçük yatırımcıların birçoğu kısa vadede çok 5-10 katına gidecek pay senedi peşinde koşuyorlar. Hasebiyle şirketleri tahlil etmeden sağdan soldan duydukları (özellikle toplumsal medya) pay senetlerine yatırım yapıyorlar ve bu yatırımların sonu çoğunlukla hüsran oluyor.
- Küçük yatırımcılara tavsiyem; paralarının hepsini tek bir paya yatırmamaları, portföy yapmaları, aracı kurumlarına istişareden sağdan soldan duydukları piyasa bedelleri şişmiş ve temel olarak desteklenmeyen pay senetlerinden uzak durmaları ve tıpkı vakitte risk algısına nazaran değişmekle birlikte kaldıraçlı ve kredili süreçlerin çok riskli süreçler olduğunu akıldan çıkarmamaları olacaktır.
- Aslında parasını borsada kıymetlendirmek isteyen küçük yatırımcılar için en ideali, uzmanlar tarafından yönetilen pay senedi fonlarına yatırım yapmalarıdır.
- Temel olarak gelecekte yüksek nakit akımı yaratması beklenen, riskleri düşük ve büyüme beklentileri yüksek olan pay senetlerine makul fiyatlar üzerinden yapılan yatırımlar uzun vadede kazandırır. Alışılmış ki genel konjonktürün de değerli olduğunu unutmamak gerekir. Tıpkı vakitte Borsa İstanbul’dan giden yabancı yatırımcıların, Türkiye’de iklim değiştiğinde geri geleceği de unutulmamalı.
