Geçen yılın eylül ayında ülkesinin Bağımsızlık Günü’nde yaptığı konuşmada çok lakin çok savlı kelamlar sarfetmiş, hatta “Beni iktidardan lakin İlah uzaklaştirabilir” demişti. Bu sözler, sağcıların kendilerini inandıkları allahın özel kulu sanmalarının her vakit rastlanan örneklerinden biriydi elbette. Aslında buna inanmakta haklı da olabilirdi Brezilya’nın çok sağcı eski devlet Lideri Jair Bolsonaro, zira ırkçı, faşist niyetine karşın iktidara gelmesine, inandığı yaradanın müsaade verdiğini düşünüyordu muhtemelen.
Hepsinin sonu aynı
Sonuçta Brezilya işçileri ile halkının büyük çoğunluğu Bolsonaro’yu, ömrünün sonuna kadar kendisinin sandığı koltuktan alaşağı etti. Tüm tek adamları, tüm diktatörleri bekleyen akıbet budur alışılmış. Bolsonaro şanslı bile sayılabilir, son derece “barışçıl” bir halde uzaklaştırılmış oldu iktidardan. Herhalde ilahına da küsmüş olmalı ki bahtını ona bırakmak yerine ABD’ye kaçtı iki gün evvel. Gerçek “tanrısına” yani.
Ne birilerinin inancını ne de ilah anlayışını küçümsediğim sanılmasın. Kerameti kendinden menkul Bolsonaro üzere “sıradan ölümlülerin” yaradanla “özel ilişki” geliştirdiklerine inanmaları, üstelik diğerlerinin da buna inanmasını beklemeleri her türlü dalga geçmeyi hak eder. Gambiya’nın da tıpkı Bolsonaro’nun cümleleriyle, “Beni misyondan lakin Allah alabilir” diyen bir devlet lideri vardı, Yahya Jammeh isminde. Devletin 11 milyon dolarını da yanına alarak tüymek zorunda kalmıştı ülkesinden. Vazifeden alan da seçimlerde kendisine oy vermeyen halktı alışılmış.
Gözyaşları içinde
Hayli gülünç görüntülerdi doğrusu. Bolsonaro‘nun ABD’ye gitmeden evvel toplumsal medya üzerinden yaptığı canlı yayında destekçilerine gözyaşları içinde veda etmesi sahiden gülünçtü. Bilmeyen de haksızlığa uğramış, halkın dayanağına karşın koltuğunu bırakmak zorunda kalmış biri sanabilirdi onu. Canlı yayında iri laflar da etti doğal. Yeni Devlet Lideri solcu Luiz Inàcio Lula’nın misyona başlayacağı güne vurgu yaparak, “Dünya 1 Ocak’ta sona ermeyecek” demeler, “Önümüzde büyük bir gelecek var” diye sayıklamalar, “Savaşlar kaybedilir fakat biz savaşları kaybetmeyeceğiz” tipi boş dayılanmalar, her tipten kibir dolu sözlerle dolu bir konuşmaydı yaptığı.
Sağcılığın zayıf bireyler üzerinde bu tıp tesirleri var nitekim de. Bir çeşit hayal dünyasında yaşıyor, kendilerini çok lakin çok özel hissediyorlar. Ortalarında “millete hizmet için” kendilerini Allah’ın görevlendirdiğine inananlar da var. Gerçeklikle bağ kurma sorunu var bunların. Donald Trump’ından Victor Orban’ına kadar, hepsinin.
Git diyen olmamıştı
Kimse git de dememişken üstelik Bolsonaro, Brezilya Hava Kuvvetleri’ne ilişkin bir uçakla yanında eşi, kendi seçtiği sekiz şahıstan oluşan güvenlik takımı ile birlikte ABD’ye uçtu. Kimse anlamadı neden gittiğini. Söylenen, Florida’nın Orlando kentinde en az bir ay kalacağıydı. Havaalanındayken CNN’e “En kısa vakitte döneceğim” de dedi. Nezaketen de olsa Lula’nın yemin merasimine katılmamış oldu böylece. Sağcılık kabalık demektir.
Bolsonaro çok lakin çok tehlikeli biriydi. Ülkenin tarihinde epey uzun sürmüş faşist diktatörlük devrine hasret duyduğunu pek saklayan biri de değildi. Az farkla da olsa kaybettiği seçim sonuçlarını kabul etmesi beklenmiyordu. Ne keyifli ki güvendiği ordu, Bolsonaro’nun tuzağına çekilmedi. Seçimlerden çabucak sonra askeri kışlalarının önünde kamp kurarak ayaklanma davetinde bulunanlar uygun ortamı bulsalardı, Bolsonaro’nun buyruğuyla ülkede kan dökmeye hazırlardı. Kimi Bolsonaro taraftarlarının da askeri bir darbeyi tetiklemek maksadıyla Brasilia havaalanı yakınlarında bombalar patlatma planı polisçe engellenmişti.
Alvorada’daki konutunun dışında Bolsonaro’nun canlı yayını cep telefonlarında izleyen iki göstericinin Bolsonaro’ya “korkak”, “utanmaz” diye bağırarak hakaret ettikleri de görüldü. Sağcı başkanlarda görülen ortak iki özelliktir, “korkaklıkla”, “utanmazlık”. Hakaret değil, bir “durum tespitiydi” bence yapılan.
Sahte gözyaşları eşliğinde yaptığı konuşmasında asıl misyonunun ne olduğunu da farkında olmadan itiraf etti Bolsonaro. Dört yıllık iktidarını kastederek “En azından Brezilya’nın sol denen alçak ideolojiye batışını dört yıl geriye attık” dedi. Lakin bir alçağın edebileceği laflar.
En fazla ağladığı an “Bu noktaya gelmeyi hiç beklemiyordum” dediği andı. Ne vakit tokat yiyeceğini kestirememek sağcı önderlerin başına daima gelir. 1 Ocak’tan itibaren yasal dokunulmazlığı kalmadığı için kaçtığını herkes biliyor Bolsonaro’nun. Sonu mahpusla bitecek bir dizi soruşturma var hakkında.
Ocakta Lula da yemin ederek misyona başladı. 12 yıl siyasetten uzak kalan, uydurma suçlamalarla mahpuslarda yatırılan lakin “küllerinden yine doğan” Lula da konuşması sırasında gözyaşlarını tutamamıştı.
Politik gözyaşı ile kalpten gelen gözyaşını ayırabilenler her iki figürün ağlamalarını nasıl değerlendireceklerini bilirler. Biz Türkiye’de yaşayanlar da biliriz. Malum, bizde de “politik gözyaşı” döken çoktur.
Bolsonaro taraftarlarının sağda solda bombalar patlatıp askeri darbeye yol açmayı denedikleri Brezilya, hakikaten de seçimler sayesinde “uçurumun kıyısından” dönmüş belirli ki.
Darısı seçim bekleyen “uçurumun kenarındaki” ülkelerin başına.
