Tuz, asırlardır besinin lezzetini ve dayanıklılığını arttırmak emeliyle kullanılır. Bedenimizin işlevlerini düzgün bir biçimde gerçekleştirebilmesi için muhakkak düzeyde sodyuma muhtaçlık duyarız ve diyet ile aldığımız sodyumun temel kaynağı tuzdur. Lakin günümüzde alınan sodyum ölçüsü muhtaçlık duyduğumuz ölçünün çok üzerindedir ve bu durum çeşitli hastalıklara sebep olmaktadır.
Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) sağlıklı bir insanın günde tüketmesi gereken tuz ölçüsünü 5 gram olarak belirlemiştir. Türkiye’de ise yapılan bir çalışma sonucunda günlük olarak ortalama 15 gram tuz tükettiğimiz tespit edilmiştir. Sıhhatimizi korumak için tuz tüketimini azaltmamız gerekiyor.
Tuz Tabiatta Nasıl Bulunur, Nasıl Üretilir?
Tuz kaynakları sıvı ve katı olarak ikiye ayrılmaktadır. Tuz tabiatta sıvı halde denizlerde, tuzlu göllerde, tuzlu su kaynaklarında ve katı halde de kaya tuzu halinde bulunmaktadır. Tuz üretim sistemleri, üretim kaynaklarına bağlı olarak iki ana başlık altında toplanabilir. Bunlardan biri doğal tuzlu sulara uygulanan buharlaştırma formülü, başkası ise kaya tuzlarına uygulanan klasik madencilik teknikleridir.
Türk Besin Kodeksi Tuz Tebliği’ne nazaran tuz, çıkarıldığı kaynağa nazaran kaya tuzu, deniz tuzu, göl tuzu ve yer altı kaynak tuzu olarak sınıflandırılmaktadır.
Tuz Çeşitleri
Piyasada çok sayıda tuz çeşidi mevcuttur. İnce öğütülmüş tuzdan iri tanelisine, beyazından pembeye çeşit çeşit tuz müşteriye sunulmaktadır. Kaya tuzu ve sofra tuzunu hepimiz tüketmişizdir fakat bunlar tuz çeşitlerinden sırf birkaçını oluşturuyor.
Sofra Tuzu
Türk Besin Kodeksi tarafından sofra tuzu; ince öğütülmüş, iyotla zenginleştirilmiş, rafine edilmiş yahut edilmemiş işlenmiş tuz olarak tanımlanır. Kimyada sodyum klorür (NaCl) olarak isimlendirilen sofra tuzu, saf hâldeyken %40 sodyum ve %60 klorür iyonlarından oluşur. Sofra tuzu olarak tüketime sunulacak tuzların üretiminde temel olarak topaklanmayı önleyici unsurlar ve eserin kategorisine nazaran iyot sağlayıcılar ek edilmektedir.Sofra tuzu iyotlu ve iyotsuz olmak üzere iki çeşittir.
Dünyanın birçok yerinde günlük beslenme ile iyodun yetersiz alındığı bildirilmektedir. Bilhassa gelişmekte olan ülkelerde iyot yetersizliğine bağlı hastalıkların çok yaygın olduğu gösterilmiştir. Birçok ülke iyot yetersizliği ile uğraş etmekte ve bu hedefle çeşitli siyasetler uygulamaktadır. Ülkemizde de 1994 yılından beri UNICEF ile Sıhhat Bakanlığı iş birliğinde “İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi ve Tuzun İyotlanması Programı” yürütülmektedir. Bu program kapsamında sofralık tuzlar iyotlanarak satışa sunulmaktadır. Bununla birlikte iyot tüketmemesi gereken bireyler için sofralık iyotsuz tuz üretimi de yapılmaktadır. Nodüler guatr, tiroit rahatsızlığı olan bireylerin iyotsuz tuz tüketmesi gerekir, bunlar haricindeki şahıslara ise iyot yetersizliğine bağlı hastalıkların önlenebilmesi gayesiyle iyotlu tuz tavsiye edilmekte
En yaygın olarak kullanılan konut tuzu sofra tuzudur .Güneş buharlaşmasından sonra tuz göllerinden ve deniz suyundan elde edilmektedir. Sofra tuzu, safsızlıklardan kurtulmak için son derece rafine edilmiştir. Özgür akmasını sağlamak için topaklanma önleyici hususlar içermektedir. En yaygın sofra tuzu tipi “iyotlu tuzdur”, az ölçüde sodyum iyodür yahut potasyum iyodür içeren tuzdur. İyot eksikliğini önlemek için iyot sofra tuzu ile birleştirilmiştir.
Kaya Tuzu
Yeraltında az yahut çok derinlerden katı halde elde edilen tuz kaya tuzu olarak tanımlanır. Kaya tuzu yatakları, jeolojik dönemlerde buharlaşma sonucu denizlerin ya da kapalı iç havzaların kuruması ile oluşmuştur. Değişik periyotlarda ülkemizin birçok yöresinde bu halde oluşan kaya tuzu yatakları mevcuttur
Kaya tuzu, son yıllarda en çok tercih edilen tuzlardan biridir. Bu tercihin nedeni, doğal ve organik beslenmeye olan ilginin artmasına ve halk ortasında doğal kaya tuzunun içerdiği elementlerin beden için faydalı olduğu inancına bağlanmaktadır. Avusturya’da yapılan bir çalışmada, dünyanın birçok yerinden toplanan kaya tuzlarında yalnızca sodyum ve klorürün biyoyararlılığının kâfi seviyede olduğu fakat birtakım bölgelerden çıkarılan birkaç kaya tuzu numunesinde toryum üzere ağır metallerin çıkması, bu tuzların kullanımının ne derece sağlıklı olduğu konusunda kuşku uyandırmaktadır.
Himalaya Tuzu
Himalaya tuzu, Pakistan’daki Khewra tuz madeninden çıkarılan, rengi beyaz, pembe ve kırmızıya kadar değişen bir çeşit kaya tuzudur. %99’u saf sodyum klorür, geri kalan kısmı kalsiyum, magnezyum, potasyum, sülfat ve öteki elementlerden (demir, çinko vb.) oluşmaktadır. Son yıllarda sıkça karşılaştığımız Himalaya tuzunun sıhhat üzerine tesirleri konusunda şimdi kâfi bilimsel çalışma mevcut değildir.
Deniz Tuzu
Dünyamızın en büyük tuz rezervlerini denizler oluşturmaktadır. Deniz tuzu, deniz suyunun derin olmayan kaplarda güneş ve rüzgârın tesiriyle kurutularak kristalleşmesi ile oluşur. Deniz tuzu üretiminde genelde rastgele bir kimyasal kullanılmamaktadır. Son yıllarda kaya tuzunda olduğu üzere deniz tuzu tüketiminde de bir artış görülmektedir.
Koşer Tuzu
Koşer tuzu iyot içermez, iyot içermemesi nedeniyle, hashimoto da ve öbür tiroid hastalıklarında için kullanılabilir tuz cinsidir. Topaklanmayı önleyici katkı unsurları içerebilir. Birebir vakitte dünya çapında birçok ülkede bir mutfak elyafıdır. Sofra tuzundan farklı olarak daha ince bir dokuya sahip ve metalik bir tada da sahip değildir. Hayli büyük tane boyutuna sahiptir ve en uygun biçimde etten kanın alınması yahut baharatlama süreci için de kullanılmaktadır.
Fleur de sel
Fransızca’da tuz çiçeği manasına gelen Fleur de sel, deniz suyunun buharlaşmasıyla yüzeyde biriken ince, hassas katmandan elde edilir. Berrak, ince tuz kristalleri klasik formüllerle büyük bir ihtimamla toplanır. Ayrıyeten, sadece bol güneşli havalarda toplanabilir. Meşakkatli bir iş olduğundan en kıymetli tuzlar ortasındadır, deniz tuzlarının havyarı olarak da isimlendirilir.
Bambu Tuzu
Bambu tuzu, öbür ismiyle Jugyeom Kore’de yaygın olan bir tuz çeşididir. Deniz tuzunun bambudan elde edilen kap içerisine konularak; ağzı doğal kil ile kapatıldıktan sonra çam odunu ile yakılan fırınlarda dokuz kere pişirilip eritilmesiyle elde edilen bir tuzdur. Mor renkli bambu tuzu, yaklaşık bin yıl evvel Koreli hekimler tarafından işlevsel besin olarak kullanılmıştır. Kimi çalışmalarda, bambu tuzunun bağışıklık sistemi geliştirici tesirleri olduğu gösterilmiştir.
Diğer Tuzlar
Dünyanın farklı yerlerinde, farklı tekniklerle üretilmiş tuz çeşitlerini görmek mümkündür. Folik asit ekli tuz, çeşnili tuz ve tütsülenmiş tuz bunlardan bazılarıdır.
https://www.gidabilgi.com/
