Kamuoyu enflasyonla, minimum fiyat artırımıyla, emeklilikte yaşa takılanlarla meşgulken Meclis’in gündemine özelleştirilen limanların işletme müddetinin 49 yıla çıkarılmasını öngören bir teklif geliverdi. (Zeytinlikleri madenlere açan unsurun olduğu torba yasa teklifi.)
Maddenin münasebetinde şöyle deniyor: “Liman yatırımcılarının gerekli olan yatırımları vaktinde yapabilmesi, ülkemizin lojistik ve turizm bölümüne paralel olarak rekabet gücünün korunması, böylece kamu faydasının sağlanması amaçlanmaktadır.”
İnanalım mı? Maksat nitekim “Gerekli yatırımların vaktinde yapılmasını sağlamak” mı?
“Erdoğan ne vakit Katar’a gitse, limanların özelleştirme müddetlerini uzatan düzenleme TBMM’ye geliyor.” Bu enteresan kıymetlendirme, CHP Antalya Milletvekili Osman Budak’a ilişkin. Budak, Katarlı bir şirket tarafından işletilen Antalya Limanı’nn işletme mukavelesinin 2028’de sona erdiğini, Meclis’e gelen yasa teklifiyle, ihale yapılmadan 2047 yılına uzatılmak istendiğini belirtiyor.
İstanbul’da iş etraflarında ise bu yasa teklifiyle ilgili farklı bir şey konuşuluyor: Gaye, Doğuş Holding tarafından işletilen Galataport’un Arap şirketlerine, büyük olasılıkla da Katarlılar’a satışı. Katarlı yatırımcı gözünde Galataport’un cazibesini artırmak için bu değişiklik yapılıyor.
Katar Buyruğu Pir Temim Bin Hamed Al Sani, Mayıs ayında Türkiye’ye yaptığı ziyarette Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüştükten sonra Galataport’u gezmişti.
Katar Emiri’nin yanında Doğuş Holding’in idare konseyi lideri Ferit Şahenk de vardı. O periyotta Odatv’de yayınlanan bir haberde Katar Emiri’nin Galataport’u satın almak istediği argüman edilmişti.
Galataport, 2013 yılında, 30 yıllık işletme müddeti için özelleştirildi. Lakin ortaya pandemi girince açılması gecikti. Özelleştirildikten 9 yıl sonra, bu yıl hizmete giren Galataport hem bir liman hem alışveriş ve yeme içme merkezi. Lokantaların çabucak hemen tamamı haftanın her günü Arap turistlerle dolu. Ayrıyeten kruvaziyer gemiler binlerce turisti Galataport’a getiriyor. Doğuş Kümesi, altın yumurtlayan tavuğu neden satmak istesin?
Limancılığı bilenler, Doğuş’un Galataport’u özelleştirmede değerliye aldığını savunuyor. Doğuş Kümesi 2018 yılında 3 milyar Euro’dan fazla borcunu yapılandırmıştı. Birkaç sene sonra yapılandırılmış borçların tekrar yapılandırılması için bankalarla masaya oturulduğu duyuldu.
Yapılandırıldıktan sonra yine yapılandırılan borçların takvimdeki üzere ödenip ödenmediğini bilmiyoruz. Ancak sırtında dağ üzere borç yükü bulunan kümenin Galataport’un mümkün satışıyla rahat bir nefes alacağı açık.
Galataport’un satışı yatırımcısı açısından mantıklı olabilir. Pekala kanunlara ve Türkiye’nin çıkarlarına uygun mu? Anayasa Mahkemesi, limanların işletme müddetini uzatan birinci maddeyi iptal ederken (Evet, iktidar maddeyi daha evvel Meclis’ten geçirmiş lakin Anayasa Mahkemesi iptal etmişti) düzenlemenin hür rekabet ve eşitlik prensipleriyle bağdaşmadığı ve limanların gerçek özelleştirme kıymetlerine ulaşılmasını engelleyebileceği tarafında görüş bildirmişti.
İptal kararında yeni ihaleler yapılmaksızın mukavele müddetlerinin uzatılmasının devleti ziyana uğratacağı, kıyı şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu faydasının gözetilmesi yükümlülüğünün ihlal edildiği, kontrat özgürlüğünün kullanılması bakımından eşitsizliğe yol açtığı, kontrat tarafı olmayan şahısların ihaleye katılma imkanından yoksun bırakıldığı tezlerine atıfta bulunulmuştu.
Bu sakıncalar bugün de geçerli değil mi?
Doğuş Grubu’nun rahat nefes almasına gelince… Şahenk’ler, kredilerini yapılandırmış ve sonra tekrar yapılandırmış olsa da aslında teorik olarak nakit zengini bir aile. “Teorik olarak” diyorum, zira Şahenk Ailesi, geçmişte sahibi olduğu Garanti Bankası’nın yabancılara satışından, Forbes mecmuasının hesabına nazaran 8 milyar dolara yakın para elde etmişti.
Sahi o 8 milyar dolar nereye gitti?
