Çocuklar ortasındaki ruhsal, fiziksel, toplumsal ve sözel hücumların akran zorbalığı olarak kabul edildiğini söyleyen Uğur Okulları Ruhsal Müşavere & Rehberlik ve Ar-Ge’den Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Barış Sezgin, okul hayatı boyunca her 7 öğrenciden birinin akran zorbalığı yaşadığını söyledi.
“Aile içindeki zayıf irtibatın, olumsuz etraf faktörlerinin bireyde saldırgan davranışlara sebep olduğunu” söz eden Sezgin, hem çocuğu akran zorbalığına maruz kalan ailelere hem de zorbalık yapan çocukların ebeveynlerine yönelik birtakım tekliflerde bulundu.
‘Fazla reaksiyon çocuğun utanmasına yol açabilir’
Ailelerin akran zorbalığı karşısında hassas ve sakin davranması gerektiğinin altını çizen Sezgin, şu tekliflerde bulundu:
“Zorbalığa maruz kalmış çocuk birçok olumsuz duyguyu bir ortada yaşar. Bu türlü bir durumda ebeveyn ve öğretmenlerin öğrenciyi hassas bir halla dinlemeleri ve ferdi tahliller üretmeleri gerekir. Şiddet karşısında ailenin soğukkanlılığını müdafaası da kıymetlidir. Zira ailenin duygusal reaksiyonları çocuğun da reaksiyonlarını belirleyecektir. Anne babanın olay karşısında fazla reaksiyon göstermesi çocuğun utanmasına yol açabilir.”
‘Duygularına odaklanan cümleler kurulmalı’
Çocukların hislerine odaklanan cümleler kurulması gerektiğini söz eden Sezgin, “Çocuklarınızı dinlerken kurduğunuz cümlelerin yaşadıkları üzüntüyü, utancı ya da kaygıyı daha fazla arttırmaması çok kıymetli. Çocukların hislerine odaklanan ‘Çok zorlanmış olmalısın!’ üzere cümleler kullanabilirsiniz. Bu cümle hem çocukların yaşadığı zorluğu anlayabildiğinizi gösteriyor hem de çocukları yaşadıklarını daha fazla anlatmak konusunda cesaretlendiriyor” dedi.
‘Hakkını araması gerektiğini öğretmelisiniz’
Çocukların hakkını arama davranışını öğrenmesinin ehemmiyetine de değinen Sezgin, “Zorbalığa uğrayan çocuğunuz için yapacaklarınız ona bütün hayatı boyunca haksızlık karşısında takınacağı tavrı öğretecektir. Olayın bütün idaresini üstünüze alır, görüşmeleri siz yaparsanız çocuğunuzun kendini savunmayı öğrenmesini engellersiniz. Çocuğunuza okul hiyerarşisi içinde kendi hakkını aramayı ve tahlil üretmeyi öğretmelisiniz. Ayrıyeten çocuk öğretmenlerinden de yardım isteyebileceğini bilmelidir” diye devam etti.
‘Eşitlik kavramının altını çizmelisiniz’
“Zorbalık uygulayan haklıdır” algısının önüne geçmenin değerine değinen Sezgin, “Küçük çocuklar kendilerine zorbalık uygulayan çocukların daha güçlü, bilgili ya da beğenilen çocuklar olduğunu düşünme eğilimindedirler. Çocuklarınıza zorbalık uygulayan kişinin daha güçlü ya da haklı değil yalnızca daha saldırgan ve haksız olduğunu anlatmanız değerlidir. Eşitlik kavramının altını çizmelisiniz. Çocuğunuza; zorbalık yapan kişinin ondan hiçbir farkının olmadığı anlatmalısınız” sözlerini kullandı.
3 temel strateji
Kendini müdafaanın diğerine ziyan vermek manasına gelmediğinin anlatılması gerektiğini belirten Sezgin, “Çocuklarımız kendini müdafaayı, savunmayı ve hakkını aramayı öğrenmeli. Ama ‘kendini korumak’ diğerine ziyan vermek değildir. ‘Sana vurana sen de vur’ tavsiyesi yanlıştır. Çocuklar fizikî zorbalık ile karşılaştığında uygulaması gereken üç temel strateji vardır. Öncelikle öğrenci kendini korumalıdır. Sonrasında ise bölgeden uzaklaşarak inançlı bir alan bulmalı ve öğretmeninden yardım istemelidir” diye belirtti.
Peki ya sizin çocuğunuz zorbalık yapıyorsa?
Zorbalık yapan çocukların ailelerine de tavsiyelerde bulunan Sezgin şunları söyledi:
“Çocuğunuzla sakince konuşun, arkadaşlarını rahatsız etme sebepleri ve yaptığı davranışın diğerlerinde yaratacağı olumsuz hisler üzerinde durun. Ayrıyeten bu davranışını onaylamadığınızı kesin ve net bir biçimde belirtin. Olumlu davranışlar gerçekleştirdiğinde takdir edin.”
“Çocuklar aile bireylerini rol model alırlar” diyen Sezgin, “Evdeki şiddet eğilimi çocuktan okuldaki arkadaşlarına yansır. Bu nedenle ailedeki şiddet eğilimli şahıslar de uyarılmalı” dedi.
Sözlerine devam eden Sezgin, “Çocuğu zorbalığa karışan ailenin öncelikle çocuğunu dikkatle dinlemesi, çocuğuna nasıl yardım edebileceği üzerinde düşünmesi, okul ile iş birliği yapması ve uzmanlardan da takviye alması gerekir” sözlerini kullandı.
Kötü örnek olan içerikler
Sezgin kelamlarına şöyle devam etti:
“Son yıllarda neredeyse tüm mecralarda şiddetin normalleştirildiğini hatta özendirildiğini görüyoruz. Neredeyse tüm dizilerde ateşli silah kullanımı ve kavga/savaş manzaraları, toplumsal medya uygulamalarında birbirine şiddet uygulamayı tetikleyen imajlar yer alıyor. Çocuklarınızın oynadığı oyunlar ve izledikleri içerikler kesinlikle gözetiminizde olmalı.
Ailelerin çocuklarına daha çok vakit ayırması, zorbalık davranışlarına karşı dikkatli, ihtimamlı olması açısından değerlidir. Ailelerin belirli vakit dilimleri içerisinde çocuklarını üzen yahut kızdıran arkadaşları olup olmadığını ve bu durumun nasıl olduğunu sorması çocuklarının zorbalığa kurban yahut zorba olarak katılmasını önlemede yararlı olacaktır.”
