AFAD zelzelenin birinci iki gününde, değil enkaz kaldırmak, viran olmuş kentlere ulaşamadı bile.
Kızılay, malum.
AHBAP’la sıkı bir çadır pazarlığına tutuşmuştu.
Peki ya, Türk Silahlı Kuvvetleri?
Mehmetçik, İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı’ndan (AFAD) gelecek yardım bildirisini beklemekteydi.
Çünkü…
TSK’ya toplumsal olaylarda müdahale yetkisi veren EMASYA Protokolü, darbeye yer hazırladığı tez edilerek, 2010’da kaldırıldı. Yerine Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) çıkarıldı. AFAD koordinatörlüğünde uygulanan planda TSK, ‘Ana Tahlil Ortağı’ değil, ‘Destek Tahlil Ortağı’ olarak konumlandırılıyor.
Şöyle düşünün:
Ana tahlil ortakları içinde Aile ve Toplumsal Siyasetler ile Besin, Tarım ve Hayvancılık, hatta Maliye bakanlıkları var.
Milli Savunma Bakanlığı (MSB) yok!
‘Ana Tahlil Ortağı’ kabul edilen bakanlık yahut kurum isterse TSK, alana çıkabiliyor.
Gerçi Mill Savunma Bakanı Hulusi Akar’a sorarsanız TSK, birinci günden alandaydı. Merkezi Malatya’da bulunan 2. Ordu ile Hatay’daki 2. Hudut Alay Komutanlığı arama kurtarma çalışmalarına katıldı. Birkaç uçak, birkaç fırkateyn yola çıktı.
Akar, “Toplam 40 binden fazla asker, uzman ve teknik işçimiz misyon yapıyor” dedi. Ne var ki 40 bin Mehmetçiğin ne vakit sarsıntı bölgesine gönderildiğini söylemedi.
O halde ben açıklayayım.
36 saat sonra!
Mesajın tarihi: 7 Şubat, saat 16.13
Deprem gününe dönelim.
Merkez üsü Kahramanmaraş Pazarcık olan sarsıntı 6 Şubat’ta saat 04.17’de meydana geldi.
AFAD, 35 saat 56 dakika sonra TSK’dan yardım istedi.
AFAD’tan 7 Şubat’ta saat 16.13’te TSK’ya geçilen ‘Hizmete Özel’ bildiride arama kurtarma için çalışana gereksinim duyulduğu belirtilerek, şöyle deniyor:
“Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesinde meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki sarsıntı felaketi sonrasında yapılan çalışmalara takviye vermek üzere çalışana muhtaçlık bulunduğu ve arama kurtarma konusunda uzman/gönüllü kâfi sayıda işçinin çalışmalara takviye vermek gayesiyle görevlendirilmesi…”
Hava Kuvvetleri de gecikti
AFAD’ın bildirisi TSK tarafından hava, kara ve deniz kuvvetleri komutanlıklarına gönderildi.
Hava Kuvvetleri Komutanlığı Harekat Merkezi bildirisi aldıktan beş saat 22 dakika sonra Muharip Hava Kuvvetleri, Hava Eğitim ve Hava Lojistik komutanlıklarına ‘Çok Acele’ formundaki öncelik derecesiyle ileti geçti.
7 Şubat günü saat 21.35’te iletilen ‘Personel Görevlendirmesi’ bahisli iletide şöyle yazıyor:
“-Birlikler tarafından uygun görülen uzman yahut istekli çalışanın planlanabileceği,
-İhtiyaç duyulması halinde lojistik komutanlığı tarafından işçi intikalinin sağlanması maksadıyla gerekli uçak/helikopter planlaması yapılabileceği,
-Planlanan işçi tarafından her türlü emniyet kurallarının ön planda tutulması,
-Ana ast komutanlıklar ile ilgili valilikler ve AFAD ortasında koordine yetkisi verildiği,
-Faaliyetlere ait alınan önlemler ile planlanacak işçi listelerinin Hava Kuvvetleri Komutanlığı İşçi Başkanlığı’na bildirilmesi.”
Üç gün sonra mı gittiler?
Belgesiyle anlattığım üzere AFAD, zelzelenin üzerinden 35 saat 56 dakika geçtikten sonra TSK’dan yardım istedi. Hava Kuvvetleri de ileti ulaştıktan 5 saat 22 dakika sonra bağlı komutanlıklarını bilgilendirdi. Bu gecikmenin de neden kaynaklandığı kesinlikle araştırılmalı.
Toplamda en az 41 saat 18 dakika gecikildi.
Hava Kuvvetleri’nin iletisi, 7 Şubat’ta saat 21.35’te yollandığı için gereğini yapmak sonraki güne kaldı. 8 Şubat’ta bütün birliklere yayınlanan buyrukta, “Deprem felaketi sonrası yapılan çalışmalara uzman yahut istekli olarak takviye vermek üzere işçiye gereksinim duyulduğu” hatırlatılarak, şöyle deniyor:
“Bu kapsamda ilgi bildiri çalışana bildirim edilerek, doğal afet bölgelerine istekli gidecek işçi bilgileri ana ast komutanlıklar tarafından günlük olarak Hava Kuvvetleri İşçi Başkanlığına bildirilecek olup çalışanın yoklama kaydı ‘0079-Mazeret Müsaadesi (Doğal Afet) olarak bildirilecektir.”
Emrin kara ve deniz kuvvetlerinde misyonlu olan HKK işçisine de bildirim edilmesi, istekli gidecek olanların Hava Kuvvetleri İşçi Başkanlığı’na bildirilmesi istendi.
İddia o ki bu buyruk 8 Şubat’ta saat 17 sularında çalışanın eline ulaştı. Münasebetiyle birçok uzman ve gönüllünün 9 Şubat’ta, sarsıntının üçüncü günü bölgeye gittiği öne sürülüyor.
TSK’nın bir afet hazırlığı yok
Hava Kuvvetleri’nin 10 ve 14 Şubat’taki emirlerinde, TSK’nın afet için hazırlığının olmadığı, Mehmetçiklerin plansız bir formda hareket ettiği anlaşılıyor.
10 Şubat’taki buyrukta, “Bugüne kadar geçen süreçte elde edilen deneyimler ışığında, bölgeye giden her ferdin çalışma bölgesinde yoğunluğa, iaşe ve barınma konusunda yeni gereksinim oluşturabildiği, verimli çalışma yapamayacak fazladan çalışanın fayda kadar yük oluşturabileceği” belirtiliyor.
Bu çerçevede “AFAD tarafından gelen ayrıntı ve özellik içeren taleplere nazaran gereksinime uygun birlik/personel görevlendirileceği” vurgulanıyor.
“Gönüllü işçi AFAD’ın talebi, planlaması ve koordinesi doğrultusunda bölgeye sevk edilecek” deniyor.
“Bölgede icra edilen faaliyetlerin daha faal bir formda yürütülmesi ismine işçinin kendi inisiyatifi doğrultusunda bağımsız/yalnız olarak bölgeye gitmesinin uygun olmayacağı” tabir ediliyor.
Ordusuna güvenmeyen iktidar
AK Parti, darbe dehşetinden dolayı Mehmetçiği Türkiye Afet Müdahale Planı’nda ‘Ana Tahlil Ortağı’ yapmayarak, sarsıntının birinci 36 saatinde çağırmayarak, tahminen de binlerce insanın kurtarılabilecekken, enkaz altında hayatını kaybetmesine yol açtı. AFAD vaktinde yardım talep etseydi, yüzbinlerce Mehmetçik cepheye koşar üzere, enkazlara koşabilirdi.
Kendi ordusuna güvenmeyen bir iktidar, vatandaşını enkazdan çıkarabilir mi? Gördük ki, çıkaramadı.
Aksine enkaz altında kaldı.
Kızılay, dayak yiyen bayan çalışanı işten attı
Kızılay, sarsıntıdan sonra çadır, konserve, eski giysi ticaretiyle, hastanelere verdiği kanın satılmasıyla, Lideri Kerem Kınık’ın çelişkili açıklamaları ve toplumsal medyadaki ipe sapa gelmez polemiklerle anılıyor. Kınık, artık o koltukta oturdukça Kızılay’ın iflah olması çok güç.
Bu ortada, eski defterler de açılıyor elbette.
Örneğin, H.Ö. isimli genç bayanın başına gelenler…
H.Ö., 2016’da Kızılay’da Çocuk Programları Koordinatörlüğü’nde gençlik çalışanı olarak vazife yapmaya başladı. Kızılay ile UNICEF ortasındaki bir program kapsamında 2022’de Gaziantep’te Taşınabilir Çocuk Dostu Alanı’nda Suriyeli çocuklara yönelik projede çalıştı.
H.Ö., 8 Şubat 2022’de takım arkadaşı N.G.’den ağrıyan omzuna masaj yapmasını istedi. N.G. isimli erkek çalışan H.Ö.’yü tersledi. İkili ortasındaki kelam dalaşı büyüdü.
H.Ö.’nün tezine nazaran N.G., kendisini tehdit etti, duvara itti ve boğazını sıktı. Canı yanan H.Ö., N.G.’ye hakaret etti.
N.G. de bayana tokat attı.
Ardından H.Ö.’yü kollarından çekip aktiflik alanına sürükledi. Bayanı duvara çarparak, koltuğa yatırdı ve üzerine çıktı, boğazına bastırdı. Bu ortada sevgilisinin şiddet gördüğünü öğrenen A.T. geldi ve N.G. ile arbede etti.
N.G. ise H.Ö.’ye masaj yapmayı reddettiği için hakarete maruz kaldığını, “Beni otomobille bırak, köpek üzere bırakacaksın” dediğini ileri sürüyor. Boğazından çekiştirdiğini, mahzur olunca küfrettiğini savunan N.G., dayanamayıp tokat attığını kabul ediyor.
H.Ö.’nün saldırganlaştığını, daha fazla hakaret ettiğini anlatan N.G., iki tokat daha vurduğunu belirtiyor. H.Ö.’nün “Beni dövdü” diye haber vermesi üzerine sevgilisi A.T.’nin geldiğini ve yumrukla saldırıp küfrettiğini söylüyor.
Kızılay, iki çalışanı yüzleştirmek için Ankara’ya çağırdı. Birebir uçağa bilet alındığını öğrenen H.Ö., “Hayati tehlikem var, binemem” dedi. H.Ö., İstanbul aktarmalı olarak gitmek zorunda kaldı. Konaklama için de birebir oteli tuttular.
Kızılay şiddet uygulayan N.G. ile birlikte dayak yiyen H.Ö.’yü de işte attı. H.Ö., Kızılay’a dönmek için iade davası açtı.
