AB üyesi 27 ülkenin güç bakanları, Avrupa’daki güç krizine karşı alınacak tedbirleri ve ithal doğalgaza uygulanacak tavan fiyatını görüşmek üzere Brüksel’de bir ortaya geldi.
“AB ülkelerinin güç bakanları, vatandaşları ve ekonomiyi çok yüksek gaz fiyatlarına karşı korumak için bir piyasa düzeltme sistemi belirleyen düzenlemede siyasi mutabakata vardı” sözü kullanılan açıklamada, gaza tavan fiyatın güç arz güvenliğini, finansal piyasaların istikrarını ve Avrupa’da dünya piyasa fiyatlarını yansıtmayan gaz fiyatındaki çok dalgalanmaları sınırlamayı amaçladığı kaydedildi.
Açıklamada, tavan fiyatın Avrupa’da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğalgaz ticaret noktası TTF’de süreç gören vadeli gaz kontratının 3 iş günü boyunca 180 euroyu aşması ve tıpkı devirde Avrupa’da sıvılaştırılmış doğalgazın (LNG) megavatsaat fiyatının global piyasaların 35 euro üzerine çıkması durumunda yürürlüğe gireceği belirtildi.
15 Şubat 2023’te yürürlüğe girecek
Mekanizmanın, 15 Şubat 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe gireceğine işaret edilen açıklamada, AB Güç Düzenleyicileri İşbirliği Ajansı’nın (ACER) piyasaları daima olarak izleyeceği ve ilgili bildirimleri yayımlayacağı tabir edildi.
Açıklamada, güç arz güvenliği, finansal istikrar, gaz akışı yahut gaz talebi alanında risklerin tespit edilmesi halinde düzeneğin askıya alınabileceği bir sistem getirildiği belirtilerek, riskler yahut piyasada rahatsızlık ortaya çıkması durumunda AB Komitesinin mekanizmayı askıya alabileceği tabir edildi.
Tavan fiyat uygulamasının, bilhassa gaz talebinin bir ayda yüzde 15 yahut 2 ayda yüzde 10 artması, LNG ithalatının değerli ölçüde azalması yahut TTF’de süreç gören gaz ölçüsünün geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran kıymetli ölçüde düşmesi durumunda askıya alınacağına dikkat çekilen açıklamada, uygulamayı askıya alma kararının AB Resmi Gazetesinde yayımlandıktan bir gün sonra yürürlüğe gireceği söz edildi.
Ne olmuştu?
AB Kurulu, geçen ay piyasalardaki gaz fiyatlarına “tavan fiyat” olarak bilinen bir düzeltme düzeneği uygulanması teklifinde bulunmuştu.
Plan, Avrupa’da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF’de süreç gören vadeli gaz kontratının iki hafta boyunca 275 euroyu aşması ve Avrupa’da sıvılaştırılmış doğalgazın (LNG) megavatsaat fiyatının global piyasaların 58 euro üzerine çıkması durumunda yürürlüğe girecekti.
AB Devir Lideri Çekya’nın üye ülkeler ortasında uzlaşı sağlamak için hazırladığı son teklif, doğalgaz fiyatının megavatsaat başına 188 euroyu 3 gün boyunca aşması ve global LNG fiyatlarıyla farkın da 35 euro olması durumunda tavan fiyatın devreye girmesini içeriyordu.
Almanya, Hollanda, Avusturya, Danimarka ve Macaristan üzere ülkeler tavan fiyat uygulamasına uzaklıklı yaklaşıyor, bunun Avrupa’ya gaz tedarikini azaltmasından çekiniyordu.
Öte yandan, TTF’de süreç gören vadeli gaz kontrat fiyatı, ağustosta megavatsaat başına 340 euroya kadar çıkarken bugün ise 106 eurodan süreç görüyor.
