Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu, geçen hafta yapılan Finansal İstikrar Komitesi toplantısına neden katılmadı? Görünürdeki neden, diğer bir işinin çıkması. Bunu esasen Perşembe günü gerçekleşen Merkez Bankası Enflasyon Raporu toplantısında açıkça söyledi: “Bugün Finansal İstikrar Komitesi var. Bu toplantıdan ötürü tahminen katılamayacağım. Şimdiden söyleyeyim, öteki halde yorumlamayın. Para Siyaseti Heyeti (PPK) ve Enflasyon Raporu haftasına geldiği için bu 2 hafta içinde rastgele bir toplantıya iştirak etmiyoruz.”
Ben bu açıklamadan tatmin olmadım. Müzmin muhalifliğimden değil, Finansal İstikrar Komitesi iktisat idaresinin uyumunu sağlayan en kıymetli kuruluş. Merkez Bankası Lideri da, Hazine ve Maliye Bakanı’ndan sonra iktisat idaresinde en kıymetli ikinci kişi. Bu toplantıya katılmayacak da hangisine katılacak?
Kavcıoğlu’nun açıklaması da tatmin edici değil. Geçmişte enflasyon raporunun açıklandığı devirlerde Merkez Bankası liderleri Finansal İstikrar Komitesi toplantılarına katılırdı. Hatta Para Siyaseti Şurası toplantılarından evvel katıldıkları da biliniyor.
Çünkü Finansal İstikrar Komitesi, iktisat idaresinin en kilit kurumu. Misyonu ilgili kanunda şöyle sıralanıyor: “…Sistemik risklerin yönetilmesinde ilgili kurumlar ortasında işbirliği ve eşgüdümün sağlanması…” Para siyasetini yöneten kişi katılmadan ‘sistemik riskleri’ belirlemek ve iktisat siyasetinin eşgüdümünü sağlamak mümkün mü?
Geçmişte değildi. Geçmiş derken çok uzak geçmişi kastetmiyorum. Berat Albayrak başkanlığında yapılan bir Finansal İstikrar Komitesi toplantısının fotoğrafına bakalım:
Albayrak’ın yanında periyodun Merkez Bankası Lideri Murat Çetinkaya oturuyor. Doğal, para siyasetinin iktisada tesirlerini Türkiye Varlık Fonu İdare Konseyi Lider Vekili, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu lideri yahut Ziraat Bankası genel müdürüyle kıymetlendirecek değil ya.
Oysa şu anki Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati’nin yaptığı tam da bu. Geçen haftaki Finansal İstikrar Komitesi toplantısının fotoğrafına bakalım:
Berat Albayrak’ın başkanlık ettiği toplantıda Merkez Bankası Başkanı’nın oturduğu koltukta artık Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Lideri oturuyor. Nebati’ye yakın oturan isimler ortasında Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, Türkiye Varlık Fonu Lideri İdare Heyeti Lider Vekili Prof. Dr. Erişah Arıcan dikkat çekiyor. Yalnızca bu toplantıda değil, bundan evvelki Finansal İstikrar Komitesi toplantılarında da manzara farklı değildi.
Ankara kulislerinde uzun vakittir konuşulan bir söylenti var: Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati ile Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun ortası yeterli değil. Hakikaten Nebati kısa müddet evvel Amerika’da gerçekleşen IMF ve Dünya Bankası’nın yıllık toplantılarına da Kavcıoğlu yanında olmadan katılmayı tercih etti. Orada yabancı yatırımcılara yaptığı sunumu da tek başına gerçekleştirdi. Meğer bundan evvelki yıllarda maliye bakanları bu toplantılara kesinlikle Merkez Bankası lideriyle birlikte katılırdı. 2019’da JPMorgan’ın düzenlediği toplantıya Berat Albayrak, periyodun Merkez Bankası Lideri Murat Çetinkaya ile birlikte çıkmıştı örneğin.
Bununla birlikte Merkez Bankası Lideri’nin dışlanmasını yalnızca ferdî hasımlık yahut uyuşmazlıkla açıklamak sabırsız bir karar olabilir. Nebati periyodunda öbür kurumların liderleri da ortadan kayboldu. Sorsak, BDDK Liderini kim tanır mesela? SPK Lideri kim, TMSF Lideri kim? Birden fazla kişi tanımaz. Adeta ortadan yok oldular. Neden?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bağımsız kurumlardan hoşlanmadığı, iktidarın tek elde toplanmasına bir mani olarak gördüğü biliniyor.
Finansal İstikrar Komitesi’nden yansıyan, çok eleştirdiğimiz o fotoğraf kimilerine nazaran bir muvaffakiyetin sembolü. Bu şuurlu bir tercih.
Yarın: AKP’nin iktisat siyasetlerinin özeti: Finansal İstikrar Komitesi’nin
yükselişi ve düşüşü
