Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) ortasında 22 Temmuz’da İstanbul’da tahıl muahedesinin imzalandığı hatırlatıldı. Mutabakat kapsamında 27 Temmuz’da İstanbul’da Ortak Uyum Merkezi’nin devreye girdiğine işaret edilen açıklamada, “İlk gemi, 1 Ağustos’ta üzerinde anlaşılan denetim prosedürleri doğrultusunda Odessa Limanı’ndan ayrıldı. BM’nin datalarına nazaran, 26 Ekim’e kadar toplam 390 gemi, Karadeniz’deki insani yardım koridorunu kullandı ve 8 milyon 899 bin 48 ton tahılı Odessa, Yujnıy ve Çernomorks limanlarından çıkardı. Bunların yüzde 41’i mısırdır” sözleri kullanıldı.
Açıklamada, sözkonusu sevkiyatların yarısının Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, İngiltere, İsrail ve Güney Kore’ye yapıldığı belirtilerek, “Somali, Etiyopya, Yemen, Sudan, Afganistan üzere gereksinimi olan ülkelerin, çıkarılan tahılın yüzde 3’ünü yalnızca BM’nin Dünya Besin Programı kapsamında alabildiği” kaydedildi.
BM’nin, bu inisiyatifi ticari teşebbüs olarak nitelendirmediği vurgulanan açıklamada, Rusya’nın 30 milyon ton tahılı dünya pazarlarına sevk etmeye ve bu sayısı 50 milyon tona çıkarmaya hazır olduğu belirtildi.
‘Rus şirketleri, hala gübre sevkiyatı yapamıyor’
Sadece 10,5 milyon ton civarındaki Rus tahılının Asya ve Afrika ülkelerine nakledildiği aktarılan açıklamada, Rus gübresinin de şimdi tedarik edilemediği bildirildi. Açıklamada, “Rus şirketleri, hala gübre sevkiyatı yapamıyor. 300 bin ton gübre bile fakir ülkelere verilemedi. Bu eserlerin yüzde 80’i Letonya, geriye kalanı da Estonya, Belçika ve Hollanda’daki depolarda bloke edilmiş durumda. Bu ülkelerin idareleri, gübrenin BM’nin Dünya Besin Programı kapsamında çıkışına müsaade vermiyor. Oluşan durumun nedeni, Batı’nın tek taraflı yaptırımlarıdır. Bu yaptırımların olumsuz tesirinin, İstanbul’daki mutabakatın ikinci evrakı doğrultusunda kaldırılması gerekiyordu” sözlerine yer verildi.
Gemiler nezaret altına alındı
“Denetimlerin gevşetilmesi ve prosedürlerin hızlandırılması maksadıyla İstanbul’daki limanda yapay olarak gemi yoğunluğu yaratıldığı” savunulan açıklamada, şunlar kaydedildi: “Anlaşmanın uygulanması sürecinde 70’ten fazla gemi nezaret altına alındı, gemilerin bazları da kaçakçılık teşebbüslerde bulunduğu ve sistematik ihlaller yaptığı nedeniyle süreç dışı bırakıldı. 8 Ekim’de Kırım Köprüsü’ne yapılan terör saldırısı için patlayıcıların sevkiyat yollarına ait süren soruşturma nedeniyle insani yardım koridorunun berbata kullanılabilmesi göz arkası edilemez.”
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, dün tahıl muahedesinin uzatılması konusunda 18 Kasım’a kadar mevcut datalardan yola çıkarak karar vereceklerini söylemişti.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da “Anlaşmaların uzatılması konusu görüşülmeden lisana getirdiğimiz meselelerin çözüleceğini umuyoruz” sözünü kullanmıştı.
