Dünyanın önde gelen iktisat mecmualarından İngiliz The Economist son sayısında gelişmişlik ve üretimi ışıklandırma ile çankaya Escort ölçen farklı bir araştırma yayınladı Ülkelerin gece ışıklandırma seviyesini uydudan ölçen araştırmaya yer veren mecmua otokratik rejimlerde 2002 2021 yılları ortasında ulusal gelirdeki büyümenin yüzde 147 olarak gösterildiğini fakat gerçek keçiören Escort sayının yüzde 76 olduğunu sav etti Dergiye nazaran Etiyopya Çin Ruanda Kazakistan Tayland Rusya Zimbabve Libya ve Yemen üzere özgür olmayan ülkeler kategorisinde yer verilen Türkiye de de AKP’nin iktidarda etimesgut Escort olduğu 19 yıl boyunca büyüme oranı yüzde 50 şişirildi
Ekonomist Dr Murat Kubilay bilim insanları ve yatırımcıların kurumsallığı noksan ülkelerdeki gayri safi yurtiçi hasıla GSYH hesaplamalarını elektrik tüketimi üzere genel ekonomik aktiviteye dair dolaylı datalarla teyit etmek istediklerini belirterek şunları söyledi
‘Büyüme muvaffakiyet olarak gösterilemez’
Bunlardan bir gibisi de uydu imajlarına dayanarak ülkelerin gece ışık ölçüsü ile yapılmış Elbet ışık kullanımı direkt GSYH göstergesi olamaz zira hizmetler sanayi inşaat ve tarım üzere kesimlerdeki kullanım birebir değil Lakin muhakkak bir oranı aşan ayrışmalar data konusunda çok daha kuşkucu olunması gerektiği sonucunu doğurur Hepsinden ötesi Türkiye iktisadının GSYH ölçüsü ve büyüme oranlarının tümden hakikat olduğu varsayılsa bile bu derece yüksek dış borç enflasyon gelir adaletsizliği ve etraf tahribatının olduğu bir ortamda muvaffakiyet olarak gösterilemez
GSYH hesaplamalarının kayıt dışı iktisadın hissesinin yüksek olduğu yahut devletin kayıt tutma tertibinin yetersiz olduğu ülkelerde gerçeği yansıtmayabildiğine dikkat çeken Kubilay Turizm üzere kimi kesimlerde de zarurî olarak anketler yoluyla hesaplamalar yapılıyor Bu nedenle GSYH nin tabiatı gereği muhakkak bir yanılgı hissesi makul kabul ediliyor dedi Eksik demokrasilerde ve onun beraberinde gelen noksan kurumsallaşmada bu hesaplamaların arka niyetli bir halde politik gayeler ve telaffuzlar için uygun hale getirilebildiğini vurgulayan Kubilay kelamlarını şöyle sürdürdü
‘2008 ve 2016’da büyük revizyon yapıldı’
Türkiye de AKP periyodunda 2008 ve 2016 da iki büyük hesaplama revizyonu yapılmıştı 2008 de yüzde 31 8 oranında ve 2016 da yüzde 18 b9 oranında daha evvel hesaplanandan daha büyük bir iktisada sahip olduğumuz tespiti yapılmıştı Ama bu revizyonlar ne refah düzeyinin düşüklüğünden dolayı toplumu ne de öteki makro ekonomik göstergelerle tutarsızlıktan ötürü ekonomistleri ikna etmişti Enflasyon hesaplamasında 2018 yılının başından beri açıklanamayan TÜFE ve ÜFE ayrışmasını gözlemliyoruz Bu yıl emsal bir ayrışma İTO nun İstanbul için hazırladığı geçinme endeksi ile TÜFE ortasında da oluştu Tekrar işsizlik datalarını anketle hazırlayan TÜİK le direkt işsizlerin müracaatıyla ölçen İŞKUR ortasında da tutarsızlıklar mevcut
