Altının kıymetsiz ikizi olarak bilinen pirit, gerçek altından nasıl ayrılabilir? Düzmece altını belirlemenin yolları nelerdir?
Mücevherler yahut pahalı mineraller ile ilgilenen biriyseniz, uydurma altın olarak da bahsedilen bir maddeyi duymuş olabilirsiniz. Altın bedelli bir metal olmasına karşın, aslında pirit minerali olan bu uydurma altın neredeyse hiçbir pahaya sahip değildir.
Pirit, toprakta ve birikintilerde küçük kristaller halinde bulunabilen yaygın bir kristal demir sülfür mineralidir. Bu mineral, sülfit ve demir ortasındaki bir tepkiyle oluşur ve altın, gümüş, krom ve hatta gökkuşağı renklerinde görünebilir.
Piritin altına benzerliği ve çok daha kolay bulunabilmesi, onu daha uygun fiyatlı mücevher ve süs eşyaları için altının yerine geçecek en uygun seçeneklerden biri yapıyor. Fakat buradaki sorun, piritin altın muadili fiyattan satın alınması yahut satılmasıyla ortaya çıkıyor. Öbür bir deyişle, dolandırıcıların onu gerçek altınmış üzere sattığı durumlara sıklıkla şahit olabiliyoruz.
Tortul kayaçlarda ve başkalaşma kayaçlarında bulunur. En yaygın ve en bol sülfür mineralidir. Sahip olduğu altın renginden ötürü, birden fazla vakit altınla karıştırıldığından, “aptal altını” (fool’s gold) diye de anılır.
Piritin tahminen de en büyük “zararsız” özelliklerinden biri çürük yumurtaya benzeyen kokusu olabilir. Aşındırıcı bir objeyle ovulduğunda, mineralden bu rahatsız edici koku salınırken, altın ise hiç koku vermeyecektir.
NASIL AYIRT EDİLİR?
Isırarak metal sertliğine nazaran denetim prosedürü:
Altın madencisinin altını test etmek için ısırdığı sinemaları hepimiz görmüşüzdür. Ortalama bir basınç ile altını ısırınız ve üzerinde iz oluşup oluşmadığını gözlemleyiniz. Teoride, gerçek altın eserde diş izi kalır ve izler ne kadar derinse altın o kadar saftır. Yani altın ayarı küçüldükçe dişlerinizin bırakmış olacağı iz derinliği azalacaktır. Bu testi aslında pek önermiyoruz zira dişleriniz ziyan görebilir. Elbette ki kurşun metalinin de altın metalinden daha yumuşak olduğunu, altın ile kaplanmış kurşunun, ısırdığınız da altın üzere reaksiyon vereceğini de bilmeniz gerekmektedir.
Mıknatıs yardımı ile denetim yolu:
Çok kolay bir testtir. Altın eserin gerçek olup olmadığını anlamak için her durumda geçerli ya da yüzde yüz belirleyici bir yol değildir. Buzdolabı mıknatısı üzere zayıf bir mıknatıslar işe yaramayacaktır. Bu testi yapacağınız en sağlıklı mıknatıslar, eski cins mıknatıslardır. Mıknatısı objeye yaklaştırınız.Altın manyetik bir metal olmadığı için mıknatısın çekim tesirine reaksiyon vermeyecektir. Mıknatıs objeyi çekerse bunun uydurma altın olduğunu anlayabilirsiniz. Ne var ki sadece mıknatısa reaksiyon vermemesi objenin gerçek altın olduğu manasına gelmemektedir zira uydurma mücevherlerde kullanılan ve manyetik olmayan metaller de vardır.
