Borsadaki peri masalı kabusa mı dönüyor? Geçtiğimiz yazın ortasından beri aralıksız yükselen, yıllık getirisi bir orta yüzde 190’ı bulan Borsa İstanbul dün günü yüzde 7.37’lik düşüşle kapattı. BİST 100 Endeksi gün içinde iki defa devre kesti, yani sert düşüş nedeniyle süreçlere orta verildi. Borsanın dev paylarında de devre kesiciler çalıştı.
Masal bitti mi? Bu sorunun karşılığını bugün alacağız. BİST 100 endeksi dün günü takviye düzeyi olan 5.200’ün altında kapattığı için düşüşün devam etmesi güçlü mümkünlük. Vadeli Süreçler Borsası’nda (VİOP) kredili süreç yapanlara yönelik teminat tamamlama davetleri da düşüşün devam etmesine neden olabilir. (VİOP’ta kredili süreç yapmak mümkün. Fakat bunun için kâfi sermayeyi -teminatı- sağlamak gerekiyor.)
Ama tekrar de kesin bir şey söyleyemiyoruz, zira bu yıl Borsa İstanbul’da olan bitenler piyasa dinamiklerinin çok ötesinde. Birkaç hafta evvel yayınladığım “Borsadaki yükseliş hormonlu mu?” başlıklı yazımda, vatandaşı seçim öncesinde dövizden uzak tutmaya yönelik şuurlu bir stratejinin yürürlükte olduğunun konuşulduğunu, Ankara’da da bu tarafta önemli tezler olduğunu belirtmiştim. Stratejiyi Türkiye Varlık Fonu’nun kurduğunu söyleyenler de vardı, kamu aracı kurumları ile birtakım özel aracı kurumların devrede olduğunu söyleyen de…
O yazıda şu uyarıyı yapmıştım: “Eğer yükseliş piyasanın kendi dinamikleri içinde gerçekleşmiyorsa ya da kendi dinamikleri içinde gerçekleşebilecek boyutları aştıysa deneyimli yatırımcılar seçime hissede/pozisyonda girmek istemeyeceği için rüzgar bir anda değişebilir.”
Dünkü düşüş işte bununla bağlantılı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dün yaptığı “Seçimi erkene çekebiliriz” açıklaması, seçim sonrasının belirsizliğini bir anda gündeme getirdi.
Ama bu, tetikleyici neden. Düşüşün asıl nedeni Borsa İstanbul’un çok fazla şişmiş olması. BİST 100 Endeksi sene başından bu yana dolar bazında yaklaşık iki katına çıktı. Bir şirketin borsada kıymetli mı, ucuz mu olduğunu gösteren Fiyat/Kazanç, Piyasa Değeri/Defter Pahası üzere oranlar birçok payda akıl almaz düzeylere yükseldi. Çok sayıda payın çok değerli geldiği açıktı. Öte yandan esasen dur durak bilmeden yükselen borsanın bir düzeltme hareketi yapması da işin normaliydi.
Bununla birlikte biraz evvel söylediğim üzere borsa çoktan beri “işin normalinin” dışına çıkmış durumda. Borsa İstanbul’a rufailer karışıyor! Vatandaşı seçim öncesinde dövizden uzak tutmak borsada yükseliş stratejini kurgulayanlar, düşüşün sonlu kalması için uğraş gösterecektir.
Ama başka yanda da borsanın çok şiştiğini ve seçim sonrasında Türkiye’yi büyük bir belirsizliğin beklediğin bilen akıllı yatırımcılar var. Bilek güreşini bu sefer onlar kazanabilir. Çok dikkatli olmak gereken bir devirdeyiz.
