İstanbul Boğazı’nın kıyı kesitlerinde denizanası yoğunluğu dikkat cazibeli boyutlara ulaştı. Lodosun tesiriyle kıyıda bazen ağır olarak görülen denizanaları, etraftakilerin de dikkatini çekti. Sarıyer Sahili’ne yürüyüş için gelenler durumun her yıl yaşandığını söylerken, İstinye’de balık tutanlar ise denizanalarının oltaları zorladığını belirtti.
‘Havanın sıcak olması sebebiyle görünürlükleri biraz daha uzadı’
Kıyı bölümlerinde denizanası artışını pahalandıran İstanbul Üniversitesi (İÜ) Su Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyar, “Çok olağandışı bir durum olmadığını söyleyebiliriz. Yılın Eylül ayından sonra Eylül-Kasım-Aralık üzere zati biz denizanası artışlarını Marmara Denizi’nde görüyoruz. Bu sene mevsim normallerinin üzerinde bir sıcaklık yaşadığımız için, havanın sıcak olması sebebiyle bunların görünürlükleri biraz daha uzadı. Ocak ayına kadar sarktı, süreç bu türlü devam ederse tahminen Şubat ayında da göreceğiz. Bu canlılar olağanda denizde mevcutlar ve ağır bir artış gösteriyorlar. Lodosla birlikte kıyısal alanlarda birikmeye başladılar” dedi.
‘Artan sıcaklıkla birlikte yayılım alanlarını genişletiyorlar’
Marmara Denizi’nin antropojenik baskıların altında olduğunu söyleyen Prof. Dr. Okyar, “Evsel, endüstriyel kirlilik var. Tarım sularının girmesi sebebiyle besin tuzu tarafından daima zenginleşiyor. Geçen yıllarda bu sonuçlardan ötürü müsilajı yaşadık. Çok balıkçılık istikametinde çalışmalar var. Endüstriyel balıkçılık çok önemli. Kıyısal alanların habitat tahribatı var. Doğal habitatı bozarak yapay bir ortam sağlıyoruz. Bu denizanası organizmalarının larval safhalarını kendilerini tutunabileceği, sayılarını artırabileceği ortam yaratıyoruz. Bunlar da bu fırsatı değerlendiriyorlar. Artan sıcaklıkla birlikte de metabolizmaları hızlandığından ağır bir formda artış gösterip yayılım alanlarını genişletiyorlar. Artık bizim için normalleşti” diye konuştu.
‘Marmara Denizi’nde yeni denizanası cinslerini kaydetmeye başladık’
Prof. Dr. Okyar, “İstanbul Boğazı’nda Marmara Denizi’nde uzun yıllardan beri gördüğümüz yerli tipi olarak kabul ettiğimiz Ay denizanası dediğimiz bir çeşit. Beyaz ve zehir tesiri çok yüksek olmayan bir cins. Ancak tüm denizanaları zehirli hücreleri içerirler. Beşere da temas ettiğinde o bölgeyi tahriş edebiliyor. Cildinizde, yanma, kaşınma, şişme görülebilir. Bilhassa hassas ciltli beşerler bu türlü bir temas yaşamışsa kesinlikle deniz suyuyla temizlesinler. Marmara Denizi’nde zehri daha yüksek ölçüde olan çeşitler de var. O tipler, şu an için çok artış yapmıyor. Marmara Denizi’nde yeni denizanası tiplerini kaydetmeye başladık.” dedi.
‘Balığı üreme istikametinden etkiliyor’
Prof. Dr. Okyar, “Denizanası balık yumurta ve larvaları üzerinden besleniyor. Tıpkı vakitte balıkların besini olan mikroskobik hayvansal organizmalar üzerinden de besleniyor. Balığı hem üreme istikametinden etkiliyor, yeni popülasyonlar oluşturmasına ket vuruyor hem de besinle rekabete girerek çok fazla ölçüde olduğundan ötürü genelde doyma limiti olmadığından ötürü balıklarda rekabet halinde daha ön plana çıkıyor. Bu da balık stoklarında bir formda azalmaya sebep oluyor. Bunların üzerinden beslenen birtakım balık çeşitleri var, Uskumru, Kolyoz üzere. Bunların son vakitlerde Marmara Denizi’nde azalmasından ötürü bunların üzerinde dengeleyici rol oynayan balıkları da ekosistemden çektiğimiz için artışlarını baskılayacak hiçbir faktör kalmıyor ve çok çoğalmaya devam ediyorlar” dedi.
‘Müsilajı tetikleyen faktörlerden biri olduğunu düşünüyoruz’
Prof. Dr. Okyar, “Sıcaklığın bu formda gitmesi, suyun içinde müsilajı oluşturan organizmaları tetikleyebilir. Denizanaları çok çoğaldıklarında ömürlerini tamamlayıp ölmeye ve parçalanmaya başlıyorlar. Parçalanmaya başladıktan sonra ortamda parçalanmayı sürdüren bakteriyel aktivite artmaya başlıyor buna bağlı olarak çözülmüş organik unsur ölçüsü da artıyor. Bunun da müsilajı tetikleyen faktörlerden bir tanesi olduğunu düşünüyoruz. Müsilajı oluşturan şey denizanası değil öbür bir organizma fakat katalizör rolü oynuyor. Ortamdaki çözülmüş organik husus olarak denizanası ölçüsü çok olduğu için bu sürece katılıyor. Genişlemesine ve büyümesine katılıyor” tabirlerini kullandı.
‘Kirlilikle alakası elbet var’
Sarıyer Sahili’nde yürüyüşe gelen Ömer Çağlar, “15-20 gündür bu türlü. Yazın pek fazla yoktu fakat kışın ekseriyetle oluyor. Tabiatın lütfu mu felaketi mi, bilinmez, ondandır. Denize girmedikten sonra huzursuz etmez. Denize girdiğinizde kör etme durumu var. Bunu biliyoruz zaten” dedi. Kıyıda yürümeye gelen bir kişi de, “Denizanalarını fark ettim. Bu periyotta olması lazım, geçiş periyodu. Kirlilikle alakası elbet var” sözlerini kullandı.
‘Oltaları zorluyor’
İstinye’de olta balıkçılığı yapan Yusuf Özmen de, “Denizanası oltalara takılıyor, denk geliyor, oltaları zorluyor. Balıkların akışını da fark ettiriyordur. Yumuşak olduğu için oltada zaten yırtılıyor. Ziyanı olmuyor. Ağ atanlar için külfetli olabilir” diye konuştu.
Olta balıkçısı Erkan Altun da, “Balığın yemi denizanasıdır ancak denizanasının olduğu yer çok fazlaysa pisliktendir. Şu anda göründüğü üzere bayağı da var. Marmara’yı sarmış durumda. Bir etraf kirliliğidir gidiyor. Müsilaj belasından sonra bir de denizanası çıktı” dedi.
