İşin içine ırkçılık karıştırmadan laf etmeyi de yazmayı da bilmiyoruz, ne yazık ki. Diğer kültürlere hastalık derecesinde düşmanlık gütmek sağlıklı bir başın eseri olamaz. Neden bu kadar kendini beğenmiş, neden bu kadar kibirliyiz anlamak sıkıntı.
Fatih Altaylı’nın Dünya Kupası merasiminde Arjantin kaptanı Lyonel Messi’ye Arap yetkililerin klâsik bir Arap giysisi giydirmelerine yönelik lafları yenilir yutulur çeşitten değil: “Messi ulusal forma yerine o acayip Katar zımbırtısı ile kupa kaldırıyor. S…yım bu türlü futbola. Katar para ile her şeyi satın aldı. Rezillik. Utanç. Terbiyesizlik. Saygısızlık.”
Türkiye’de yazdığına, gazetecilik yaptığına şükretsin, ırkçılığın tabanına kadar yaşandığı rastgele bir batı ülkesinde en azından “siyaseten doğru”culuk ismine hesabını keser, köşesini elinden alıverirlerdi. Örnek olarak Boris Johnson’u verebilirim, yazı işleri müdürlüğünü yaptığı muhafazakar mecmua Spectator’de Yunanlar aleyhine cümleler karalayınca atmışlardı onu müdürlükten. “Muhafazarlık öbür ırkçılık başka” diyerek hem de.
Görülmemiş bir şey değil ki
Altaylı’nın neden bu kadar celallendiğini anlamak güç. Adıgeçen, futboldan anladığını sav ettiğine nazaran, herhalde futbol tarihini de biliyordur. Dünya Kupası’nı kazanan bir oyuncuya kutlamalar sırasında mahallî kıyafet giydirilmesi görülmemiş bir şey değildir. Efsanevi futbolcu Pele’ye de Meksika’da klasik bir kıyafet olan Sombrero giydirilmişti yıllar evvel.
“Katar para ile her şeyi satın aldı” üzere son derece yanlışsız bir belirleme, klasik bir kıyafete “zımbırtı” dendi mi ehemmiyetini yitiriyor. “Zımbırtı” değil o. Bişt ismi verilen yüzlerce yıllık bir giysi. Resmi davetlerde kullanılır. Hükümdarlar, Arap artistokratları, zenginler giyer lakin sıradan insanlarda da görülür. Klâsik Arap düğünlerinde damatlar da giyer. Dini bayramlarda da çabucak hemen herkesin üstündedir. Batılılarda kravat neyse Arap dünyasında Bişt de odur. Biraz parası olanın, bizdeki kadro elbise üzere, aldığı bir giysidir. Daha değerlisi Arap misafirperverliğinde konuğa armağan edilir bir kıyafettir. Bizde de oldukça yaygın olan ikram kültürünün yansımasıdır. Messi orada konuktur, sırtına kondurulmasının nedeni budur. Ne var bunda?
Ağzını bozan kimse yok
Üstünden çıkarmasaydı da bir şey olmazdı ancak Messi Bişt üstündeyken bir mühlet durduktan sonra Arjantin formasıyla zaferi kutlamaya devam etmiş haberlere nazaran. Yani kimsenin kendini yırtmasına gerek yok. Yorumlar, değerlendirmeler farklı. Bazıları “gereksiz” demiş, bazıları de giysinin krallıkla bağına vurgu yapıp “o bir ‘imparator’ natürel ki hükümdarların giysisini giyecek” diye bakmış olaya. Ancak tek bir kişi bile “Messi ulusal forma yerine o acayip Katar zımbırtısı ile kupa kaldırıyor. S…yım bu türlü futbola” dememiş.
Günahım kadar sevmem Katar rejimini. Stadyum inşaatlarında binlerce göçmen emekçinin vefatına yol açtıkları için Kupa maçlarını da izlemedim. Yani biri Katar rejimine laf ederse itiraz etmem, üstüne bir iki laf da ben koyarım. Gelenekleri kutsallaştırdığım da yok, birçok gelenek vardır ki olmaz olsunlar ancak şayet bir şeylere karşı çıkacaksak, “karşıtlığımızın” insani münasebetleri olmalı. Messi’nin sırtına geçirilen klasik bir kıyafete isyan ederek “s..ayım bu türlü futbola” diyen tip, statlar yapılırken binlerce emekçinin mevti karşısında ağzını açmayan tiptir.
Bir Katarlı ne der sanki?
Elbette Katar üzere ülkeler dilediklerini paralarının gücüyle elde ederler. Dünya Kupası’na mesken sahipliği yapmak için Katar’ın rüşvet dahil paralar saçması aslında Kupa’ya konut sahipliği yapan/yapmak isteyen başka ülkelerin yaptığından farkı değildi. Kirli bir dünya endüstriyel futbol dünyası. Katar bu “dünya”nın gerektirdiği neyse onu yaptı. Sonuçta tüm yaptığı, mali getirisinin olduğunu da bildiği bir PR çalışması. Messi’nin sırtına Bişt’i geçirmek bu çalışmanın bir modülü yalnızca. Bişt burada tenkit konusu olmayacak tek obje ayrıyeten.
Endustriyel futbolda “s..ayım bu türlü futbola” denecek dünya kadar kirlilik varken bir kültürel objeden yola çıkıp şovenizmin tabanına vurulduğunu gören bir Katarlı ne düşünür hakikaten?
“Tüküreyim bu türlü gazeteciliğe” derse, haksız mı olur?
