Ekrem İmamoğlu’na cezanın açıklandığı günü Borsa İstanbul BİST 100 Endeksi yüzde 3.61’lik düşüşle kapatmıştı. Borsa dün yüzde 3’e yakın yükseldi.
Türkiye’nin risk primi yahut teknik ismiyle CDS’i (İflas riski sigorta primi) karar günü 20 puan yükselerek 515’e çıkmıştı. Bu yükselişin İmamoğlu kararıyla ilgili olduğunu o gün başka gelişen ülke CDS’lerin yalnızca 3 puan yükselmiş olmasından anlıyoruz. Ancak yeniden de 20 puanlık yükseliş iktidar için bir telaş kaynağı değil. Türkiye’nin CDS’i, yaz başında görülen 900’lü düzeylere nazaran oldukça gerilemiş durumda.
Dolar denetim altında. Bloomberg’e nazaran yılbaşından Ekim’e kadar rezervlerden piyasaya 100 milyar dolardan fazla döviz satıldı. Önümüzdeki devirde bir bu kadar satılmasının önünde pürüz yok. Bir orta 6 milyar dolara kadar gerileyen Merkez Bankası’nın net harcanabilir döviz rezervi yine 20 milyar doların üzerine çıktı. İhracatçılar ve turizmciler bu yıl alınan kararla döviz gelirlerinin yüzde 40’ını mecburî olarak Merkez Bankası’na satıyorlar. Daha Suudi Arabistan ve Katar’dan da döviz gelecek.
Reel bölüm şirketlerinin döviz alması fiilen yasaklandı. Ellerinde 500 bin dolardan fazla döviz varsa, şayet büyük bir şirket değillerse, bankadan tek kuruş kredi kullanamıyorlar.
Hazine’nin içerideki borçlanma maliyetini düşürmek için bankalara düşük faizli devlet tahvili alma zaruriliği getirildi. Bankalar devlet zoruyla tahvil alınca, faiz yüzde 11’e kadar düştü…
Sadece bunlar değil. “Olağandışı” olarak tanımlanabilecek pek çok diğer tedbir var. Mesela “Net ihracatçı” değilseniz artık ihracatçı olsanız bil kredi kullanamıyorsunuz… Kullandığınız TL kredi ile döviz almadığınızı ispat etmek için bankaya fatura ibraz etmek zorundasınız… Bankaların sabah saatlerinde yurtdışıyla döviz süreci yasaklandı… Londra’daki Swap (Para takası) piyasasıyla süreç yapmaları esasen yasaklanmıştı…
Bütün bu adımlar en baştan itibaren en son maksat akılda tutularak mı atıldı, yoksa panikle günübirlik alınan kararlar bu sonucu mu doğurdu, şimdi bilmiyoruz ancak bir şey açık: Türkiye artık özgür piyasadan çıkmış durumda. Başta döviz ve tahvil olmak üzere hiçbir şeyin fiyatı artık piyasada belirlenmiyor. Bunun siyaset için çok değerli bir sonucu var, artık ona geliyorum.
İktidar, atacağı olağandışı adımların, alacağı olağandışı kararların piyasaya bir tesiri olmayacağından artık emin. Eli artık rahat. “Aman dolar yükselir mi? Vay faiz çıkar mı? Ay yabancı yatırımcı kaçar mı?” diye endişelenmesine artık gerek kalmadı.
Her türlü radikal adım için taban uygun. 2023’te her senaryoya hazır olmak gerek.
