Uluslararası Güç Ajansı’nın (IEA) “AB 2023’te Doğal Gaz Kısıtını Nasıl Önleyebilir” başlıklı raporu, Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen ve IEA Lideri Fatih Birol‘un Brüksel’de düzenlediği basın toplantısında açıklandı.
Rusya’nın Avrupa’ya boru çizgisiyle gaz tedarikini yüzde 80 azalttığını anımsatan von der Leyen, “Bu kesintiler, Avrupa’nın güç sistemi üzerinde önemli zincirleme tesirlerle birlikte global güç piyasaları üzerinde gibisi görülmemiş bir baskı oluşturdu” dedi.
Büyük gaz kesintilerine karşın “Rusya’nın şantajlarına karşı koymayı başardıklarını” belirten von der Leyen, AB’nin Rus gazına talebini 3’te 2 azaltmaya yönelik 300 milyar avroluk yatırım içeren bir plan hazırladığını anımsattı.
Von der Leyen, tedarikçileri çeşitlendirme, gaz talebini yüzde 15 düşürme ve güç altyapısını güçlendirme başta olmak üzere güç arz güvenliği için son 10 ayda güç alanında 10 değerli adım attıklarını lisana getirdi. Alınan önlemler sayesinde bu kış inançta olduklarına işaret eden Von der Leyen, “Rusya şantajı”nın başarısız olduğunu tabir etti.
AB üyesi ülkelerin, birtakım tekliflerini hala müzakere ettiğini hatırlatan von der Leyen, “Konseyi bu teklifleri süratli bir biçimde onaylamaya davet ediyorum. Önümüzdeki 2023-2024 kışı için hazırlık artık başlıyor. Artık gelecek kış periyoduna odaklanıyoruz” diye konuştu.
Von der Leyen, Rusya’nın geriye kalan gaz sevkiyatını da kesmesi, Çin’in COVID-19 kısıtlamalarını kaldırarak global piyasalardan daha fazla güç talep etmesi ve bu yıl Avrupa’da yaşanan fevkalâde sıcak kış periyodunun gelecek yıl yaşanmaması riskleri olduğuna dikkati çekerek, “Aldığımız tedbirlere karşın gelecek yıl 30 milyar metreküp doğal gaz açığıyla karşı karşıya kalabiliriz” dedi.
Gelecek yıl bu yıla yakın ölçüde LNG tedarik edeceklerini bildiren von der Leyen, bunun için memleketler arası ortaklarla yakın temas halinde olacaklarını söyledi.
Ortak gaz alımı
“Ortak gaz satın almayı gerçekleştirme vakti geldi” tabirini kullanan von der Leyen, en kıymetli adımın ise yenilenebilir güç yatırımlarını artırmak ve hızlandırmak olduğunu vurguladı.
Von der leyen, güç dönüşümünde kamu yatırımlarının artırılmasının kıymetine dikkati çekti.
‘Gelecek yıl daha kuvvetli olacak’
IEA Lideri Fatih Birol, basın toplantısında, güç krizinin gelecek yıl çok daha şiddetli bir hal alabileceği ihtarında bulundu. Bunun 3 sebebi olduğunu anlatan Birol, bu sebepleri şöyle açıkladı:
“Rusya’nın Avrupa’ya gaz ithalatı 2021’de 140 milyar metreküptü, bu yıl 60 milyar metreküpe düştü. Gelecek yıl bu sayının sıfıra inme ihtimali bu üç sebebin birincisi. İkinci sebep ise gelecek yılın LNG piyasaları açısından da şiddetli geçebilecek olması. Zira şu anda devreye giren yeni LNG kapasitesi 20 milyar metreküp ve bu rekor düzeyde düşük bir ölçü. Daha evvel bu kadar düşük bir kapasite artışı görmedik. Çin, dünyanın en büyük LNG ithalatçısı olarak global LNG kapasitesinin büyük bir kısmını kullanabilir. Üçüncü sebep ise bu yıl şu anda kadarki ılıman hava şartlarının gelecek yıl tıpkı halde devam edeceğinin bir garantisi olmaması.”
Birol, Avrupa’nın Rus gazına bağımlılığı azaltmak için attığı adımların meyvelerini verdiğini belirterek, “Eğer bu ilerleme olmasaydı, potansiyel gaz kısıtı 60 milyar metreküpü bulabilirdi” dedi.
Avrupa’nın 2023 için öngörülen potansiyel 30 milyar metreküp gaz açığını kapatmak için güç verimliliği, yenilenebilir güç kapasitesinin hızlandırılması, binaların ısıtılmasında sistemlerin güzelleştirilmesine ait tedbirlerin 100 milyar avroya mal olacağını açıklayan Birol, “Fakat bu ölçü doğal gaz faturalarında sağlanacak tasarrufla iki yıl içinde kendini geri ödeyebilir” bilgisini paylaştı.
Rapor, arz-talep boşluğunun nasıl kapatabileceğine ait adımları içeriyor
13 Aralık’taki AB Güç Bakanları Harika Toplantısı ve 15 Aralık’taki AB Önderler Tepesi öncesi açıklanan rapor, Rusya’nın AB’ye boru çizgisiyle doğal gaz akışının sıfıra düşmesi durumunda arz-talep boşluğunun nasıl kapatabileceğine ait adımları içeriyor.
Rapora nazaran, AB, bu kış devrini büyük bir arz kısıtı yaşamadan geçirebilecek biçimde ilerleme sağladı ve gaz depolarını doldurdu.
Buna karşın Rusya’dan gaz akışının giderek azalması ve global sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) tedarikinde de sıkışıklık yaşanması halinde, gelecek yıl Avrupa’yı daha şiddetli bir devir bekliyor.
Bu kapsamda, Rusya’nın AB’ye gaz akışının sıfıra düşmesi ve Çin’in LNG ithalatının geçen yılki üzere yüksek düzeye ulaşması durumunda, AB’nin 2023’te potansiyel 30 milyar metreküp doğalgaz arz kısıtıyla müsabaka riski bulunuyor.
AB’nin kelam konusu arz boşluğunu doldurabilmesi için güç verimliliği adımlarını artırması, yenilenebilir güç kapasitesini süratle büyütmesi ve ısı pompalarının kullanımını yaygınlaştırmasına muhtaçlık duyuluyor.
Ayrıca, son 10 yılın en düşük düzeyinde bulunan nükleer ve hidroelektrik santrallerinden elektrik üretiminin toparlanmasının da arz kısıtının kapanmasına katkıda bulunacağı öngörülüyor.
IEA, güç verimliliği alanındaki adımları uygunlaştırmak için teşvik programlarının genişletilmesini, yenilenebilir güç kaynaklarının daha süratli devreye girebilmesi için bürokratik prosedürlerin sadeleştirilmesi gerektiğine dikkati çekiyor.
