Türkiye’de yetenek idaresi, ölçme ve kıymetlendirme, çalışan bağlılığı ve tecrübesi, fiyat araştırmaları, taşınabilir işgücü (expat) idaresi danışmanlığı, yan haklar ve esnek yan haklar danışmanlığı, kişisel emeklilik planları ve aktüeryal değerleme mevzularında insan kaynakları idare danışmanlığı hizmetleri sunan Mercer, ‘2023 Fiyat ve Yan Haklar Araştırması’nın sonuçlarını paylaştı. Toplam 489 firmanın katıldığı araştırmanın sonuçlarına nazaran şirketler 2023 yılı için fiyat artışını ortalama yüzde 61 olarak planlıyor. Firmaların yüzde 53’ü yılda bir kere, yüzde 42’si iki defa ve yüzde 5’i ise üç ve üzerinde artırım yapmayı hedefliyor.
Türkiye’den farklı dallardan firmaların iştirakiyle gerçekleşen araştırmanın sonuçlarına nazaran, 2023 yılı için en yüksek artış planlayan kesimler, ortalama yüzde 70,5 ile otomotiv ana sanayi, ortalama yüzde 68,6 ile güç, ortalama yüzde 67,3 ile üretim, ortalama yüzde 67,1 ile otomotiv tedarik sanayi ve ortalama 66,8 ile maden ve metal bölümleri olarak ön plana çıkıyor.
2022’de firmaların yüzde 96’sı ek fiyat artışı yaptı
Mercer’ın araştırması’na nazaran, 2022 yılında ek fiyat artışı gerçekleştiren firmaların oranı yüzde 96 oldu. Bunun yanı sıra, firmaların yüzde 31’i 2022 yılında en az 2 kere ek fiyat artışı gerçekleştirdi. 2021 yılında ise Türkiye’de ek fiyat artışı gerçekleştiren firmaların oranı yüzde 35 olmuştu. 2021 yılında yapılan ek artışlar da dahil edildiğinde tüm dallar genelinde ortalama piyasa ilerlemesinin yüzde 105’lik bir orana ulaşıldığı görülüyor.
Yan haklarda ödenekler arttı
Araştırmanın sonuçlarına nazaran; geçtiğimiz yıllarda senede bir kez güncellenen yemek ve yol yardımı üzere sıkça kullanılan yan hak ödeneklerini firmalar 2022 yılında 2 yahut 3 kere artırdı. Tüm şirketler ortasında günlük yemek çeki fiyatları ortalamada 84 TL’ye, günlük yol ulaşım ödenekleri ise ortalamada 51 TL’ye yükseldi. Mevcut piyasa şartlarına karşı firmalar çalışanlarına sağladığı yan hak uygulamalarının çeşitliliğini artırdı. Bunlar ortasında esnek yan haklara geçiş ve daha sık uygulanan spot bonuslar öne çıkan uygulamalar oldu. Well-being çerçevesinde (psikolog, diyetisyen, spor kulübü üyelikleri vb.) sağlanan yan hak uygulamalarının yanı sıra bilhassa IT rolleri için sağlanan uzun devir teşvik uygulamalarının da arttığı gözlemleniyor.
‘Yüksek enflasyon fiyat artışı beklentilerini yükseltmeye devam ediyor’
Mercer’ın hazırladığı Fiyat ve Yan Haklar araştırmalarının, firmalara piyasada pozisyonlarını denetim edebilme, fiyatlandırma ve yan haklar siyasetlerini gözden geçirme, işçi maliyetlerini aktif yönetme, sektörel bazda karşılaştırmalar yapabilme ismine objektif bilgiler sağladığını, belirten Mercer Türkiye CEO’su Dinçer Güleyin, bu çalışmanın şirketlerin karar alma süreçlerini destekleyen kıymetli bir araç olduğunu söz etti. Güleyin, “Türkiye’de bilhassa pandemi sonrasında yaşanan ekonomik dalgalanmalarla birlikte bu yıl daha fazla gördüğümüz yüksek enflasyon, çalışan tarafında fiyat artış beklentilerini de yükseltmeye devam ediyor. 2023 yılında şirketlerin çalışanlarına yapması beklenen toplam fiyat oranı artışı yüzde 61 olarak tespit edildi. Bunun yanı sıra yüksek enflasyon ve minimum fiyattaki yüksek artışlar, yeni mezun fiyat düzeyini üst istikametli oynatırken, tertiplerdeki üst düzey rollerde misal düzeylerde artışlar yapılmadığı görüldü. Bu durum, Türkiye’deki yeni mezun ve genel müdür düzeyleri ortasındaki makasın 2021’e nazaran daraldığını gösteriyor” dedi.
‘Son 16 yılın en yüksek küresel yetenek kıtlığı düzeyine ulaşıldı’
İş gücü piyasaları pandeminin tesirlerinden kurtulmaya çalışırken, tarihi bir düzeyde yetenek kıtlığı sorunu ile karşı karşıya olduğunun altını çizen Güleyin, “Son 16 yılın en yüksek küresel yetenek kıtlığı düzeyine ulaşıldı. Firmaların yüzde 75’i global olarak gereksinim duydukları yeteneği bulmakta zorluk çektiklerini bildiriyor. Bu oran, 2021 yılında yüzde 69 olarak karşımıza çıkmıştı. 2021’de güçlü bir toparlanma kaydettikten sonra, dünya 2023’de daha mütevazı bir ekonomik büyümeye hazırlanıyor. Korona virüs salgınının devam eden tesirleri, tedarik zinciri kesintileri, enflasyon ve Ukrayna krizi belirsizliğin devam etmesine neden oluyor. Dayanıklılık ve yılmazlık (resilience) şirketler için birinci öncelik olmaya devam ediyor” diye konuştu.
