Polonya’nın Ukrayna hududundaki Przewodow köyüne düşen füzenin iki kişinin vefatına neden olmasının akabinde Almanya tarafından önerilen Patriot füzesavar sistemleri ülke siyasetinde derin bir krize neden oldu. Halihazırda milliyetçi bir parti tarafından yönetilen Polonya’da gelecek yıl milletvekili seçimleri, 2025’te ise Cumhurbaşkanlığı seçimi gerçekleşecek.
‘Hava savunma sistemi kâfi mi?’ tartışmaları
Milliyetçi seçmenin kendisinden kopmasını istemeyen iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) Almanya’nın teklifine farklı karşılıklar verdi. Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyesi olan Polonya’nın Ukrayna sonundaki Przewodow köyüne füze düşmesi ve bunun, iki kişinin vefatına neden olması, ülkenin kâfi hava savunma sistemine sahip olup olmadığı sorusunu gündeme getirdi.
‘Memnuniyetle karşılıyorum’
Almanya’nın teklifine birinci olumlu reaksiyon Savunma Bakanı Mariusz Blaszczak‘tan geldi. Blaszczak, 21 Kasım’da Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Ülkemizde ek Patriotların konuşlandırılmasına ait teklifi memnuniyetle karşılıyorum. Sistemin Ukrayna hududuna konuşlandırılmasını önereceğim” tabirlerini kullandı.
‘Ukrayna’ya vermeleri daha âlâ olur’
Ardından PİS’in Lideri ve ülkenin fiili önderi Jarosław Kaczynski, Almanya’nın sözkonusu sistemleri Ukrayna’ya vermesinin daha düzgün olacağını tabir etti. Kaczynski’nin açıklamasından sonra Bakan Blaszczak da 23 Kasım’da Patriotların Ukrayna’ya nakledilerek batı sonuna konuşlandırılmasını önerdi.
‘NATO bölgesi dışında kullanılacaksa istişare edilmeli’
Almanya Savunma Bakanı Chrstine Lambrecht de 24 Kasım’da yaptığı açıklamada, “Sözkonusu Patriot füze savunma sistemleri NATO’nun hava savunmasının bir modülüdür ve NATO bölgeleri için öngörülmüştür. Şayet NATO bölgesi dışında konuşlandırılırsa bu evvelce NATO ve müttefikler ile istişare edilmelidir” değerlendirmesinde bulundu.
Almanya’ya bağımlılık uyarısı
Polonya medyasına konuşan Polonya Ulusal Güvenlik Ofisinin eski şefi olan emekli General Stanislaw Koziej de “Ne kadar çok hava savunma aracı varsa Polonya hava alanının o kadar inançlı olduğu açık” diye konuştu. Polonyalı siyasi figürlerden kimileri da Patriotların alınmasının Almanya’ya bağımlılık manasına geleceğini öne sürerek teklife karşı çıktı.
Eski Savunma Bakanı Antoni Macierewicz, yaptığı açıklamada, eski Polonya Başbakanı Donald Tusk‘u amaç aldı. Macierewicz, “Tusk’un asıl emeli Polonya’yı Almanya’ya bağımlı hale getirmek ve Varşova’yı komuta kararları da dahil olmak üzere Berlin’in kararlarına bağımlı kılmak” dedi.
Son olarak 29 Kasım’da Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, Almanya’nın Patriot füze savunma sistemlerini Ukrayna’ya teslim etmemesi halinde ülkesinin bu sistemi kabul edebileceğini söyledi.
Polonya Cumhurbaşkanlığı Kabinesi Lideri Pawel Szrot da tıpkı gün ülke medyasına, Cumhurbaşkanı Andrzej Duda‘nın Varşova’nın güvenliğine değer verdiğini söyledi. Szrot, “Cumhurbaşkanı Duda, Patriotların Ukrayna’da konuşlandırılmasının imkansız olduğu ortaya çıkarsa, onları kabul etmemiz gerektiğine inanıyor” tabirini kullandı.
‘Almanya sorumluluk sahibi bir müttefik üzere davranıyor’
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de 1 Aralık’ta Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile Berlin’deki görüşmesi sonrasında, “Almanya’nın Polonya’ya Patriotları teklif etmesi çok pahalı. Almanya sorumluluk sahibi bir müttefik üzere davranıyor. Ukrayna konusuna gelince Almanya oraya zati bir hava savunma sistemi olan Iris-T gönderdi” diye konuştu.
Ukrayna karşılığından kaçındı
Scholz ise Patriotların Ukrayna’ya verilip verilmeyeceği sorusuna karşılık vermekten kaçınarak Polonya’ya yaptıkları teklife atıfta bulundu. Almanya Başbakanı, “Polonya’nın güvenliğini güçlendirmek istiyoruz. Temaslarımız sürüyor ve süreç şimdi tamamlanmadı” sözlerini kullandı.
