ABD Lideri Joe Biden ve Çin Devlet Lideri Şi Cinping, G20 Tepesi için geldikleri Endonezya’nın Bali Adası’nda gerçekleştirdikleri yüz yüze görüşmede, iki ülkenin farklılıklarını yönetim etmesi, yeni işbirliği imkanları bulması ve bağlarında yanlışsız rotayı belirlemesi gerektiğini vurguladı. Görüşme, iki başkanın Biden’ın geçen yılın başında misyona başlamasından bu yana birinci yüz yüze buluşma oldu.
ABD ile Çin ortasında global güç rekabetinin ve tansiyonların arttığı periyoda denk gelen görüşmede, bağlantıların olumlu doğrultuya yönelmesine yönelik dilek ve bildiriler öne çıktı.
Biden, Çinli mevkidaşının elini sıkarak başladığı görüşmede, iki ülkenin çatışmadan kaçınması gerektiğini belirterek ABD ve Çin önderlerinin, “farklılıklarını yönetme ve yeni işbirliği imkanları bulma sorumluluğu olduğuna” işaret etti.
Şi de iki önderin Çin-ABD bağlantılarında “doğru rotayı belirlemesi gerektiğini” vurguladı. Biden ile global ve bölgesel bahislerde samimi görüş alışverişinde bulunmaya hazır olduğunu söz eden Şi, Çin-ABD münasebetlerinin tekrar sağlıklı ve istikrarlı büyüme doğrultusuna girmesinin hem iki ülkenin hem de dünyanın menfaatine olacağının altını çizdi.
Anlaşmazlık bahislerine değinilmedi
Görüşmenin akabinde yapılan birinci açıklamalarda iki ülke ortasında tansiyon kaynağı olan, Tayvan, insan hakları, ekonomik rekabet, Ukrayna Savaşı, Rusya’ya karşı tavır ve Kuzey Kore tehdidi üzere uyuşmazlık hususlarına değinilmemesi dikkati çekti.
Liderler, daha evvel her ikisinin de lider yardımcısı olarak mevkidaş olduğu periyotta yüz yüze görüşmeler yapmıştı. Lakin taraflar, Biden’ın geçen yılın başında vazifeye başlamasından bu yana sırf iki defa çevrim içi ve bir sefer de telefonda görüşmüş, hiç bir ortaya gelmemişti.
İlişkilerde tansiyon yüksek
Biden idaresinin iktisat siyasetlerini silah olarak kullanmasından rahatsız olan Beijing, Avrupa ve Afrika ile bağlarını genişletmeye çalışıyor. Şi hükümeti ayrıyeten Biden idaresinin Tayvan’a yönelik tavrını “Çin’in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal etmek” olarak pahalandırıyor.
Çin Devlet Lideri ayrıyeten Washington’un, dünyanın en büyük iktisadı olarak ABD’yi geçmeye çalışan Beijing’in artan tesirini engellemek istediğini de vurguluyor.
ABD’li yetkililere nazaran Çin, Rusya’nın savaşını eleştirmekten büyük ölçüde kaçındı fakat şu ana kadar Moskova’ya silah tedarik etmekten de geri durdu. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya nazaran Biden Şi’yi Kuzey Kore’nin silah geliştirmeye devam etmesinin ABD’nin bölgedeki askeri varlığının artmasına yol açacağı konusunda da uyaracak. ABD, Kuzey Kore’nin nükleer denemelerinden tasa duyuyor ve Çin ile Rusya’nın Kuzey Kore’yi bunu yapmamaya ikna edecek güce sahip olduğuna inanıyor.
Öte yandan Ağustos ayı başında ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyareti de Washington ile Beijing ortasındaki tansiyonu yükseltmişti. Biden, Çin’in Tayvan’ı işgal etmesi galinde ABD askeri çalışanının Tayvan’ı savunacağını söylemişti. Daha evvel Beijing, ABD Lideri tarafından yapılan misal yorumlara “kesin muhalefetini” lisana getirmiş ve Washington’u “Tek Çin” prensibini ihlal etmekle suçlamıştı.
Şi yurtdışı ziyaretlerine orta vermişti
Çin Devlet Lideri Şi Cinping, Covid-19 salgınının başlamasının akabinde yaklaşık 2,5 yıl boyunca yurtdışı ziyaretlerine orta vermiş ve yüz yüze diplomasiden kaçınmıştı.
Şi, birinci sefer temmuzda Endonezya Devlet Lideri Joko Widodo‘yu Beijing’de ağırlamış, birinci yurt dışı ziyaretini ise eylülde Kazakistan’a yapmış, akabinde Özbekistan’a geçerek Şanghay İş Birliği Örgütü Tepesi’ne katılmıştı.
halktv.com.tr // Dış Haberler
