ASEAN devir başkanlığını yürüten Hun Sen, Punom Pen’deki doruğun açılışında, farklılıkları barışçıl yollarla çözmek için iş birliği yapmanın “dünyanın ortak çıkarına” olduğunu vurguladı. Hun Sen, rastgele bir ulusun ismini belirtmeksizin, önderlerin “herkesin karşı karşıya olduğu varoluşsal ve stratejik zorlukları ele alırken açık ve kapsayıcı çok taraflılığı, pragmatizmi ve karşılıklı saygıyı destekleyen birliktelik ruhunu” benimsemeleri umudunu lisana getirdi.
Öte yandan Hun Sen, “Mevcut birçok zorluk ve tansiyon, sürdürülebilir kalkınmayı teşvik için geçmişteki sıkıntı kazanılan gayretlerimizi engelliyor ve insanların hayatlarında daha büyük zorluklara neden oluyor” dedi.
ABD ve Çin ortasında bilhassa son vakitlerde bölgesel tansiyonlar artarken, Rusya-Ukrayna Savaşı da güç ve besin fiyatlarının dünya çapında yükselmesine sebep olmuştu.
ABD ve Çin’den misal mesajlar
ABD Lideri Joe Biden da dorukta dün yaptığı konuşmada ASEAN’ın, Washington’un Asya siyasetinin merkezinde olduğuna işaret ederek, askeri idare altındaki Myanmar ve Güney Çin Denizi uyuşmazlığı üzere büyük bölgesel problemler üzerinde daha yakın iş birliği vaadinde bulunmuştu.
Çevre ve iklim üzere alanlarda çok taraflı iş birliğini genişleten ABD-ASEAN Kapsamlı Stratejik Ortaklığı’nın başlatıldığını açıklayan Biden, bu iştirakin, “hukukun üstünlüğüne yönelik tehditlere” karşı savunmayı, “özgür ve açık, istikrarlı ve müreffeh, güçlü ve inançlı bir Hint-Pasifik bölgesi inşa etmeyi” amaçladığını söylemişti.
Öte yandan Çin Başbakanı Li Kıçiang ise global ve bölgesel dengelerin derin ve karmaşık dönüşümlerden geçtiği bu devirde dünyada tek taraflılık ve korumacılık eğilimlerinin arttığına dikkati çekmişti.
Li, Doğu Asya ülkelerinin barış, istikrar ve kalkınma gayelerine bağlı kalmayı sürdürmesi ve bu doğrultuda ortalarındaki ekonomik entegrasyonu geliştirmesi gerektiğini vurgulamıştı.
