Bitlis’in Adilcevaz ilçesinin Göldüzü köyünde yaşanan olayda, 10 yaşındaki M.E. ve 9 yaşındaki P. E., sokak köpekleri tarafından ısırıldı. Adilcevaz Onkoloji Hastanesi’nde birinci müdahalesi yapılan çocuklar, kuduz kuşkusu ile Ankara Hacettepe Üniversitesi Hastanesi’ne sevk edildi.
Tedavi altına alınan ve sıhhat durumu ciddiyetini koruyan M.E.’ye kuduz tanısı konuldu. P.E.’nin ise kuduz olmadığı anlaşıldı. Hacettepe Üniversitesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Kısmı üyesi Prof. Dr. Ali Bülent Cengiz, Hasan Doğramacı Çocuk Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Serap Sivri ve Sıhhat Hizmetleri Ünitesi İdare Şurası Lideri Prof. Dr. Necla Özer, çocukların sıhhat durumuna ait Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde basın mensuplarına açıklamada bulundu.
Anlamsız davranışlar, hırçınlık, kol kasılması…
Prof. Dr. Ali Bülent Cengiz, M.E.’nin sıhhat durumunun ciddiyetini koruduğunu belirterek, “İlk hadise Sıhhat Bakanlığı aracılığı ile 21 Ekim tarihinde geldi. Kuduz bulguları olan çocuğun sevk edilmesi istendi. 10 yaşında bir erkek çocuk. Okul çıkışında konuta dönerken bir köpek tarafından ısırılmış, aileye ise bisikletten düştüğünü söylemiş. 19 Ekim’de sağ kolunda uyuşma başlamış. Bitlis’te doktora götürüldü, kuduz aşısının birinci dozu yapıldı. Uyuşukluk artınca müşahede altında tutuldu. Çocuk buraya geldiğinde şuuru açıktı, belirtilerini bize kendisi söyledi. Kolunda uyuşma olduğunu, karnının ağrıdığını, sudan korktuğunu söyledi. Muayene bulguları olağanken birkaç saat içinde hırçın, anlamsız davranışların görülmesi, kollarını kasması üzere kimi davranışları ortaya çıktı. Ondan sonra ağır bakım ünitesine alındı. Birinci iki tetkiki negatif geldi, yalnız 3’üncü örneğinde tükürükte kuduz virüsünün saptandığı belirtildi. Teşhis katılaştı, hasta sakinleştirilerek uyutuldu. Teneffüs aygıtına bağlı olarak hastamız ağır bakım ünitesinde izleniyor. Sıhhat durumu biraz olumsuz tarafta, arkadaşlarımız tüm ömür dayanağını veriyorlar. Kuduz hastalığı geliştikten sonra özel bir tedavisi yok, destekleyici tedavi uygulanıyor. Isıran köpek meyyit olarak bulundu, kuduz virüsünü taşıyan köpekler ısırdıktan 10 gün sonra ölür” dedi.
‘Köpeğin durduk yere mi, kışkırtma sonucu mu ısırdığı çok önemli’
Prof. Dr. Cengiz, P.E.’nin de tıpkı bölgede yaşadığını, yavru köpeğe taş atması sonucu ısırıldığını belirterek, “Aynı bölgede temaslı hasta taraması yapılırken, küçük köpek tarafından ısırıldığını söylemiş. Bu hastamız da hastanemize sevk edildi. Köpek canlı olarak bulundu. Çocuğun birinci 3 doz aşısını tamamladık. Kuduz tanısı negatif çıktı, bugün yarın taburcu edeceğiz. Köpeğin kışkırtma, taş atma sonucu mu yoksa durduk yere mi ısırdığı bizim için önemli” diye konuştu.
Isırılma sonrası birinci yardım
Prof. Dr. Cengiz, kuduz belirtileri, birinci müdahale ve dikkat edilmesi gerekenlere ait de şunları söyledi:
Ülkemizdeki kuduz hadiselerinin tamamına yakını köpek ısırması sonucu gerçekleşiyor. Burada kıymetli olan temastan sonra yaranın paklığını yapmak. Hasta hayvan, tükürüğündeki mikropları kas içine bulaştırınca, kas içindeki hudutlar uzunluğu ilerleyerek omuriliğe, sonra beyne hakikat gidiyor. Bulguların çıkması 1-3 ay kadar sürebiliyor. Değerli olan, kuduz virüsü hudut dokusuna daha girmeden oraya girişini engellemek. Bunun için çok güzel yara paklığı yapılması gerekiyor. Akan suda basınçlı olarak yaranın 10-15 dakika temizlenmesi gerekiyor. Bir alkol ile de paklığın tamamlanması öneriliyor. Bundan sonra hastanın en yakın sıhhat kuruluşuna başvurması gerekiyor. Bilhassa yüze, beyne yakın yaralanmalar, parmaklardan olan ısırılmalar bizim için daha kıymetli, virüs buralardan daha çarçabuk beyne ulaşıyor. Hastanın izlenmesine başlandıktan sonra hayvanın da müşahede altında tutulması lazım. Hastanın bilhassa riskli yaralanmada lokal yara bakımından, sonra kuduz aşısının başlanması bizim için kıymetli. Erken teşhis ile tedavisine başlanırsa ölümlerin birden fazla engellenmiş oluyor.
‘Tedavi edilebilir bir hastalık; ancak geciktirilmemesi lazım’
Prof. Dr. Cengiz, kuduz aşılarının sıhhat kuruluşları tarafından fiyatsız yapıldığını hatırlatarak, “Aşıların nezaret altında, sıhhat çalışanı tarafından yapılması kıymetli. El teması ya da öbür yollarla bulaş kelam konusu değil. Çocukların ailelerine haber vermesi, bu durumda çok değerli. Kuduz hastalığı önlenebilir. Sıhhat sistemine şimdi ulaşamamış, ailenin bilmediği vakitlerde maalesef istenmeyen sonuçlar olabiliyor. Kuduz hastalığının belirtileri öne çıktıktan sonra aşı ya da hazır antikorların yararı olmuyor. Ailelerin farkındalığı değerli. Bazen çocuklar, korkuyor, söylemiyor. Kuduz hastalığı gerçekleştikten sonra hayatta kalma mümkünlüğü düşük. Kuduz hastalığı geliştikten sonra hastalığı durdurmak imkansıza yakın. Erken teşhis, hudut dokularına yayılmadan hastalığın önlenmesi değerli. Tedavi edilebilir bir hastalık; ancak geciktirilmemesi lazım” sözlerini kullandı.
Prof. Dr. Serap Sivri ise, ailelere tekliflerde bulunarak, “Öncelikle Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın müfredatında da aşı ile önlenebilir hastalıklar belirtiliyor. Aile çocuğuna banyo yaptırırken bir ısırma gördüğünde bu olayın üstüne gitmesi gerekir. Bunun bir kolay düşme yahut sıyrılma olmadığın fark ediliyor olması lazım” dedi.
