Bir vakitler “Güney Kore” mucizesi diye adeta gözümüze sokulurdu ülkenin gelişkinliği. Kısa müddette hem demokraside hem de iktisatta ulaştığı düzey bu türlü isimlendirilerek örnek gösterilirdi. Fazla sürmedi lakin bu pohpohlamalar. Uzun, hem de çok uzun bir müddettir kapitalizmin mucize Güney Kore’sinden artık eskisi üzere övgüyle kelam eden yok. İktisadı vakit zaman önemli krizler yaşadı zira. İç siyasetinde de karmaşanın olduğu biliniyor. Bir vakitler ismi yolsuzlukla anılan siyasetçilerinden geçilmez oldu ülke. Hatta eski Cumhurbaşkanlarından biri yolsuzluk nedeniyle hala mahpusta.
Gelişmiş bir ülke olsa da son yıllarda ismi daha çok mükemmel televizyon dizileriyle anılır olan Güney Kore, maalesef 154 kişinin hayatını kaybettiği Cadılar Bayramı kutlamalarındaki facia ile düştü bu kere dünya gündemine. Facianın nedeni kutlamalardaki izdiham. Çok acı elbette. Maksatları eğlenmek olan insanların kalabalıkta nefessiz kalması ya da sıkışma sonucu kalpleri durarak ölmesi çok vahim.
Protestoya yüzlerce polis
Facianın büyüklüğü karşısında şaşkınlığa düşen halk başta başşehir Seul olmak üzere ülke sokaklarını kurbanlar anısına beyaz krizantem çicekleriyle donattı. Bu çiçekler ülkede acının sembolü olarak biliniyor. Elbette faciada ihmaller var. Kalabalığı yönlendirmede gereksinim duyulan polisin neredeyse tamamının Cadılar Bayramı’nın kutlandığı saatte, kentin bir öbür bölgesindeki kıymetsiz bir protesto gösterisine müdahale için gitmeleri bunlardan yalnızca biri. Kâfi polis olsaydı bu vefatlar yaşanmazdı diyenler var Kore medyasında.
Polisin, ülkede bulunan yabancı turistleri de çeken, hasebiyle çok kalabalık olacağı bilinen Cadılar Bayramı üzere bir aktiflikte yaşanabilecek aksilikleri ciddiye almadığı da belirtiliyor ki şu karşılaştırma bu tenkitleri haklı çıkarıyor; faciadan iki hafta evvel şu dünyaca ünlü K-Pop’un yıldızlarından BTS’nin güneydeki Busan kentinde 55 bin hayranının katıldığı konserinde tam 2 bin 700 polis görevlendirilmişken, yaklaşık 100 bin kişinin katıldığı açıklanan Cadılar Bayramı için ayrılan polis sayısı yalnızca 137’ydi. Fecî bir sorumsuzluk.
Sanat gösterisi sandılar
Ayrıntılar insanın canını acıtıyor hakikaten. Kutlamalara katılmaya gelenlerin tıklım tıklım dolu Itaewon metro istasyonundan çıkmak için, ömürlerini yitirmeden iki saat evvel, tam 30 dakika bekledikleri belirtiliyor. Hiç bir yere kımıldayamadan hem de. Kalabalık daha da arttığında, nefes almanın olanaksız hale geldiği anda bu kalabalığın bir kısmı daracık bir sokağa itiliyor. Ölümlerin başladığı sokaktır burası. Cümbüş de vardır öte yandan, hatta kimi şahitlerin tabirine nazaran, müzik orta vermeden çalarken kimi şahıslar de ölenlerin yanında dans etmeye devam ediyorlar. Öldüklerini fark etmedikleri için alışılmış. Hazır bulunan ambulanslar da olanı biteni anlamadıkları için vaktinde müdahale edemiyor.
Çok lakin çok acı olan nedir bilmek ister misiniz? Tek tek beşerler ölüp yere serildiğinde hepsi cadı kostümü giydikleri için, durumu fark edenlerin bunu bir “sanat gösterisi” sanarak yalnızca izlemeleri. Hayat kurtarabilecek saniyelerin böylelikle boşa gitmesi çok çok büyük haksızlık.
Güney Kore de de olur
“Mucizesi” kalmasa da altyapısı sağlam, yolları düzgün, refah seviyesi gelişkin Güney Kore üzere bir ülkede bu kadar çok sayıda kurban verilen bir facianın yaşanmasına şaşılıyor. Halbuki şaşılacak bir şey yok. Güney Kore bir facialar ülkesi. 2014 yılında 300 kişi çok yüklü bir feribotun batması sonucu ölmüştü. Yeniden tıpkı yıl Seongnam’da düzenlenen bir açık hava konserinde, havalandırma ızgarasının çökmesi üzerine de 16 kişi ömrünü yitirmişti. Buna benzeri irili ufaklı çok kazanın yaşandığı bir ülke durumunda Güney Kore.
Ülkede faaliyet gösteren İnançlı Toplum için Yurttaş İttifakı’nın başkanı Choi Chang-woo, New York Times gazetesine yaptığı açıklamada “toplumumuz servet biriktirme, ekonomiyi inşa etme konusunda büyük ilerleme kaydetti, lakin insan hayatına hürmet gösterme konusunda çok gerideyiz” demekte çok haklı. Kapitalizmi bundan daha yeterli hangi cümle anlatabilir?
Buna karşın ölümlü her kaza ya da Cadılar Bayramı kutlamalarında yaşanankine misal cinsten her facia çabucak araştırma, soruşturma konusu oluyor GüneyKore’de. Ekseriyetle de sorumlularına ihmalden, misyonu tam yerine getirmemekten ağır cezalar veriliyor. Bu kere de o denli olacağı kesin. Yapanın, ihmali olanın yanına kâr kalmıyor asla.
Güney Kore’nin “kader planı” bizimkinden ne kadar farklı.
