Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) dün bankalara uygulamaları ile ilgili yazı göndererek 4 hususta ikazda bulunması şaşkınlıkla karşılandı. Başşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Babuşcu TCMB’nin asli misyonunun enflasyonu düşürmek olduğuna dikkat çekerek, “TCMB bu ayarıyla sizi yakından takip ediyor ve uyarıyorum iletisi veriyor. Bundan sonraki adım ihtarlara uymayan bankalara ceza kesmek olabilir lakin bu ihtarları yapmak TCMB’nin değil, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) misyonu. BDDK nerede? Kurumların bu biçimde birbirlerinin misyon alanlarına müdahale etmesi iktisatta önemli çatlaklara neden olabilir” dedi.
‘Yüksek mevduat faizinin önünü kesmek istedi’
Bankacılık uzmanı ve ekonomist Erol Taşdelen ise kredi komite oranlarını belirleme yetkisinin TCMB’de olduğunu belirterek, siyaset faizi yüzde 10 olduğu halde yüzde 29’a kadar yükselen mevduat faizlerinin kurumu rahatsız etmiş olabileceğini söyledi: Taşdelen, şöyle konuştu:
“26-27-28 Ekim’de Akbank 3 günlük kampanyayla TL mevduat faizini yüzde 29’a çıkarmıştı. TCMB bu tip ani mevduat faiz artışının ‘domino etkisi’ yapıp piyasayı bozmaması için ihtar yapmak zorunda kaldı. Çünkü bankalar her ay uygulayacakları en yüksek mevduat ve kredi faiz oranlarını TCMB’ye bildiriyor. TCMB uyarısı ile bu ani ve olağandışı mevduat faiz artış davranışların önünü kesmeyi hedefledi. Bu türlü bir dalga uygulanan iktisat siyasetinin direkt çöküşü manasına geliyor.”
Bankalarla gerginlik artıyor mu?
Uyarının zamanlaması da manidar. Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran dün sabah Finansın Geleceği Zirvesi’nde yaptığı konuşmada bankaları kredilerle ve kur muhafazalı mevduatla ilgili olarak uzun periyotlu tahvil alımına makro ihtiyati önlemlerin bir an önce kaldırılması ya da gevşetilmesini istedi. Ortan, “Kredi fiyatı ucuzlamasına karşın krediye erişim zorlaşıyorsa bunun kimseye bir yararı yoktur” açıklamasında bulundu. TCMB’nin bankalara ihtar yazısının öğlenden sonra gitmesinin, bankaları üzeri kapalı halde uyarma gayesi taşıdığı da ihtimaller ortasında gösteriliyor.
Nebati ile ortasının bozuk olmasının intikamı mı?
Kulislerde TCMB’nin bu ikazları yapmasında Lider Şahap Kavcıoğlu ile Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati’nin ortasının açık olmasının da rolü olabileceği tezleri konuşuluyor. Kısa mühlet evvel ABD’de gerçekleşen IMF ve Dünya Bankası’nın yıllık toplantılarına Nebati yalnız katılmayı tercih etti. Meğer daha evvelki yıllarda maliye bakanları bu toplantılara kesinlikle TCMB lideriyle birlikte katılırdı. Kavcıoğlu en sonuncusu 27 Ekim’de yapılan Finansal İstikrar Komitesi toplantılarına da katılmazken, banka genel müdürleriyle 24 Ekim’de yapılan toplantı da yalnızca Nebati’nin bulunması dikkat çekmişti
TCMB’nin 4 uyarısı
TCMB, dün bankalara uygulamaları ile ilgili gönderdiği yazıda şu 4 mevzuda ihtarda bulunmuştu:
1. Kredi kullanan müşterilerin elde ettikleri fonları kur muhafazalı mevduatta kıymetlendirilmesine müsaade verilmesi
2. Kredi kullanan müşterilere kredi konusu fonların bir kısmının yahut tamamının bir mühlet vadesiz mevduat olarak kıymetlendirilmesi yükümlülüğü getirilmesi
3. TL mevduat kaynaklı yükümlülüklerden kaçınmak için piyasa mevduat faizlerinin çok üzerinde oranlar ile TL mevduat toplanması
4. Yurt dışı yerleşik bankalar ile off saatlerde yüksek dengeli döviz alım satım süreçleri gerçekleştirilmesine devam edilmesi.
