2022’de gibisi görülmemiş olaylar yaşandı ve bunların kimileri gezegenimizin dışındaydı. BBC Türkçe’nin haberine nazaran, sağlıktan futbola kadar bu sene dünyada birinciler yaşandı.
Yaşanan olaylar şöyle sıralandı:
NASA bir astreoidin istikametini değiştirdi
Amerikan Uzay Ajansı (NASA), 28 Eylül’de planlı bir biçimde çarptığı bir astroidin rotasını başarılı bir halde değiştirdi. Çarpışma, göktaşlarının Dünya’yı tehdit etmesi durumunda yörüngelerinin değiştirilip değiştirilemeyeceğini anlamak için bir test niteliğindeydi. Ve bunun mümkün olduğu bulundu.
İnsan kanında mikroplastikler bulundu
Geçen mart ayında ‘Environment International’ mecmuasında yayımlanan bir araştırmaya nazaran, çalışmaya katılan insanların yüzde 80’inin kan örneklerinde mikroplastikler buldu.
Mikroplastikler, 5 milimetreden daha kısa olan küçük plastik kesimleri ve daha büyük plastik kesimlerinin toprakta yahut denizde parçalanıp çevreyi kirletmesiyle oluşuyorlar.
İlklerin Dünya Kupası
2022 FIFA Erkekler Dünya Kupası, kimi dönüm noktalarıyla tarihe geçecek bir turnuva oldu. Turnuva, Katar üzere Arap yahut Müslüman bir ülkenin mesken sahipliği yaptığı birinci Dünya Kupasıydı.
Aynı vakitte, bir bayan hakemin yönettiği bir müsabakanın olduğu birinci Dünya Kupası’ydı. Turnuvada Fransa’dan Stephanie Frappart, Almanya ile Kosta Rika ortasındaki maçı yönetti.
Frappart’ın baş hakem olduğu maçta, yardımcı hakemler Brezilya’dan Neuza Back ve Meksika’dan Karen Medina ile tamamı bayanlardan oluşan bir hakem takımı misyon yaptı.
Diğer bir birinci de, Fas’ın Afrika (ve Arap) ülkeleri ortasında bugüne kadarki en başarılı çabayı vererek yarı finale yükselmesiydi. Katar 2022, Lionel Messi’nin beş turnuvadan sonra birinci defa Dünya Kupası’nı kaldırdığı aktiflik oldu.
Dünya nüfusu 8 milyarı aştı
15 Kasım 2022 tarihinde dünyadaki insan nüfusu 8 milyarı geçti. Bunun bir birinci olduğunu söyleyen Birleşmiş Milletler (BM), “İnsan ömür süresindeki bu gibisi artış kamu sıhhati, beslenme, ferdî hijyen ve tıp alanlarındaki ilerlemeler sayesinde gerçekleşti. Birtakım ülkelerdeki yüksek ve kalıcı doğurganlık oranları da bunda etkiliydi” dedi.
‘Dünyayı değiştiren’ sıtma aşısı
Oxford Üniversitesi bilim insanları eylül ayında ‘dünyayı değiştirme’ potansiyeli olan bir sıtma aşısı geliştirdiklerini duyurdular.
Önümüzdeki yıl piyasaya sunulması beklenen yeni aşının deneylerinde ölümcül hastalığa karşı yüzde 80 tesirli olduğu bulunmuştu. Sıtma her yıl ortalama 400 bin kişinin vefatına neden oluyor.
Olimpiyat ve cinsiyet tarihinde bir ilk
Amerikalı artistik patinajcı Timothy LeDuc, Kış Olimpiyatlarında yarışan birinci cinsiyet ikiliği olmayan kişi olarak kayıtlara geçti. Şubat’ta Pekin’de düzenlenen turnuvada çiftlerde Ashley Cain ile birlikte yedinci oldu. Bir madalya kazanamadı lakin dünya çapında değerli bir tesir yaptı.
Zamanda daha ötelere seyahat ettik
James Webb teleskobu 2022’de çok sayıda haberle isminden kelam ettirdi. Teleskop Temmuz’da çalışmaya başlamasından itibaren cihanın büyüleyici fotoğraflarını çekti.
Bunlardan biri 13 milyar yaşındaki JADES-GS-z13-0 galaksisinin fotoğrafıydı. Büyük Patlama’dan sonraki ‘çok erken‘ devirlere ilişkin bu fotoğraf kainatın bugüne kadar çekilmiş en derin görseli olarak kayıtlara geçti.
İngiltere Başbakanlık Ofisi’ne birinci defa beyaz olmayan bir önder taşındı
İngiltere, 2022’de başbakanlarıyla ilgili bir dizi rekor kırdı: Liz Truss, 45 günlük iktidar müddetiyle en kısa vazife yapan başbakan oldu. Halefi Rishi Sunak, 25 Ekim’de misyona geldi ve İngiltere’nin birinci beyaz olmayan Başbakanı oldu.
Çıplak gözle görülebilen birinci bakteri
Bilim insanları haziran ayında dünyanın en büyük bakterisini keşfetti. Thiomargarita magnifica isimli bakteriyi görmek için bir mikroskoba muhtaçlık yok zira yeni keşfedilen organizma insan kirpiğiyle birebir uzunlukta ve birebir biçimde.
